Türkiye'de Akıllı Uzmanlaşma Stratejilerinin Geliştirilmesi ve Uygulanması için Kapasite Artırımı Projesi" kapsamında TRB2 Bölgesel Akıllı Uzmanlaşma Odak Grup tanıtım toplantısı düzenledi. Van’da bir otelde düzenlenen toplantıya kentte hizmet veren turizm acenteleri, oda ve ilgili kurum birimleri katıldı. Van’ın geleceği adına düzenlenen Çalıştayda konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Ahmet Şimşek Türkiye olarak bölgesel kalkınma politikalarında yeni bir döneme girdiklerini belirtti. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray ise TRB2 Bölgesinin hayvancılık, tarım, enerji projeleri ve genç girişimci sayısının artacağını yeni istihdam alanlarının oluşturulacağını belirtti.
“DOĞU’NUN İNCİSİ CAZİBE MERKEZİMİZ VAN”
Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Ahmet Şimşek, “Türkiye'de akıllı uzmanlaşma stratejilerinin geliştirilmesi ve uygulanması için kapasite artırımı teknik yardım projesinin Van, Bitlis, Hakkari, Muş TRB2 bölgesi tanıtım toplantısında, Doğu’nun İncisi cazibe merkezimiz Van’da sizlerle birlikte bulunmaktan büyük memnuniyet duyuyorum. Sizleri sevgi, saygı ve hürmetle selamlıyorum. 2023 yılının Ağustos ayında başlattığımız Türkiye'deki 3 pilot bölgeden biri olarak seçilen bu projemizin bölgemiz için hayırlı olmasını temenni ederim. Bildiğiniz üzere, kalkınma ajanslarımız kurulduğu günden bu yana önemli faaliyetler yürütmekte ve destekler sağlamaktadır” dedi.
“VAN İÇİN ÖNEMLİ BİR ADIM”
Ajansların bölgeye değer kattığını söyleyen Şimşek, “Ajanslarımızın birçok özelliği bulunmakla birlikte, bunlardan en önemlisi, proje finansmanı kapsamında geliştirdikleri projelere destek sağlamalarıdır. Biraz önce dışarıda sohbet ettiğim yararlanıcılardan da gördüğüm üzere, kalkınma ajanslarımız bu yönüyle öne çıkan kurumlardır. Bunun yanında, tarafları bir araya getirmesi, diyalog ortamı oluşturması ve katalizörlük yapması da ajanslarımızın diğer önemli özelliklerindendir. Elbette ajansların bu özelliklerinin dışında, bizim de çok önemsediğimiz bir diğer noktası, bölgenin planlama misyonunu yürütüyor olmalarıdır. Yaptıkları analizler, topladıkları bilgiler ve ulaştıkları sentez çalışmalarıyla ajanslarımız, bir anlamda bölgelerin kalkınması için reçeteler geliştiren kurumlardır. Bu özellik, ajansların diğer işlevlerinden ayrılarak daha fazla önem verdiğimiz bir yönünü oluşturmaktadır. Bu kapsamda, akıllı uzmanlaşma stratejisi de planlama fonksiyonumuzu güçlendiren önemli bir adımdır. Akıllı uzmanlaşma, bölgelere belirli sektörlerde ve alanlarda uzmanlaşma fırsatı sunar. Bu uzmanlaşma, bölgelerin daha rekabetçi hale gelmesini sağlar. Uzmanlaşmanın sağladığı deneyimle, ürünler ve hizmetler daha yüksek kalitede ve daha düşük maliyetle üretilir, bu da bölgelere rekabet avantajı kazandırır. Ayrıca, akıllı uzmanlaşma kaynakların etkin kullanımını destekler, teknolojik gelişmeyi teşvik eder, yeni istihdam olanakları oluşturur ve bölgelere yeni fırsatlar sunar. Akıllı uzmanlaşmayı geleneksel sanayi ve yenilik politikalarından ayıran en önemli özellik ise bu strateji çalışmalarında girişimci keşif sürecinin yer almasıdır. Girişimci keşif süreci, sadece veri ve istatistiklerle sınırlı kalmayıp, bölgede gömülü olan potansiyellerin keşfedilmesini sağlar. İnsan kaynağının yetkinliği, üniversitelerin uzmanlık alanları, ekonomik coğrafyanın sunduğu fırsatlar gibi unsurlar, bu süreçte değerlendirilir. Bir tarımsal ürünün, orman ürününün ya da madencilik ürününün değer zincirindeki en üst noktayı tespit etmek gibi, veri ve istatistiklerde bulunmayan ancak ikili diyaloglarla ortaya çıkan fırsatlar bu süreçte ortaya çıkarılır. Bu bağlamda girişimci keşif süreci, bölgenin odaklanacağı öncelikli alanların belirlenmesinde özel sektörün dahil olduğu ve hatta öncü rol oynadığı interaktif bir süreçtir” diye konuştu.
“BÖLGENİN KALKINMASINI HEDEFLEYEN ÖNEMLİ ADIM”
Projenin Bölge kalkınmasını hedefleyen önemli bir adım olduğunun altını çizen Şimşek, “Kıymetli katılımcılar, Akıllı uzmanlaşma stratejisi ve diğer planlama faaliyetlerini yürütürken, Türkiye olarak bölgesel kalkınma politikalarında yeni bir döneme girdiğimizi ifade etmek isterim. Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi ile bölgesel politikamızın en üst düzeydeki stratejik çerçevesi oluşturulmuş ve bu çalışma yakın zamanda Resmi Gazete'de yayımlanacaktır. Van, Muş, Hakkari ve Bitlis illerini kapsayan bu bölgenin kalkınması için geliştirdiğimiz uzun vadeli bölge planları ve projeler demeti de Cumhurbaşkanımızın onayıyla uygulamaya alınacaktır. Ayrıca, DAP Eylem Planı gibi bölgeyi içine alan diğer çalışmaları da yakın zamanda ilan edeceğiz. Bu projeler, uzun vadeli olarak bölgenin kalkınmasını hedefleyen önemli adımlardır. Uygulama süreçlerinde yerel ve merkezi düzeyde, siyasi arenadan bürokrasiye kadar tüm tarafların sahiplenmesi büyük önem taşımaktadır. Cumhuriyet tarihimizde bölgesel kalkınma politikaları bakımından önemli gelişmeler yaşanmıştır. GAP projesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhuriyet sonrası en büyük ikinci projesi olarak kalkınma politikalarımızda dönüm noktalarından biri olmuştur” ifadelerini kullandı.
“YÜKSEK DÜZEYDE TEŞVİKLER SAĞLANACAKTIR”
Özel yatırım konularına yüksek düzeyde teşvikler sağlanacağını söyleyen Şimşek, “Kalkınma ajanslarımızın kurulması ise bir diğer dönüm noktasıdır. Yerel kalkınma teşvik programı ile bölgelerimizin özel yatırım konularına yüksek düzeyde teşvikler sağlanacaktır. Bu destekler, bölgesel kalkınmada uzun vadeli ve büyük ölçekli yatırımların önünü açacaktır. Akıllı uzmanlaşma stratejilerinin başarılı olmasında uygulayıcı kurum ve kuruluşların sahiplenmesi de oldukça önemlidir. Bu nedenle bugün burada bulunan kamu kurumları, özel sektör temsilcileri ve diğer katılımcıların desteklerini bekliyoruz. Projenin hazırlanmasında emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma ve projeyi yürüten danışmanlara teşekkür ediyorum. Tüm bu çalışmaların ülkemize ve bölgemize hayırlı olmasını temenni ediyor, saygılar sunuyorum” şeklinde konuştu.
“BÖLGEMİZİN EKONOMİK, SOSYAL VE KÜLTÜREL GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİRECEK”
Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray ise açılış konuşmasında, Van, Bitlis, Hakkari ve Muş illerinden oluşan TRB 2 Bölgesi'nin kalkınma yolculuğunda yeni bir dönemin başlangıcını işaret eden ve bölgemizin ekonomik, sosyal ve kültürel geleceğini şekillendirecek somut adımlar atılmasını temin edecek önemli bir çalıştay için bir aradayız. Çalışmamızın ana çerçevesini oluşturan Türkiye'de Akıllı Uzmanlaşma Stratejilerinin Geliştirilmesi ve Uygulanması için Kapasite Artırımı Teknik Yardım Projesi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmekte ve Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir” dedi.
“YERELDEN ULUSALA, ULUSALDAN KÜRESELE BİR ANLAYIŞI BENİMSEMEKTEDİR”
Projenin yerelden ulusala, ulusaldan küresele bir anlayışı benimsediğini ifade eden Güray, “Projenin temel hedefleri, akıllı uzmanlaşma alanında ülkemizde bölgesel kalkınma politikalarının dönüşümünü sağlamak üzere tüm bölgelerde kurumsal kapasitenin artırılması, bölge içi ve bölgeler arası iş birliklerinin geliştirilmesi ve aralarında ajansımızın da bulunduğu üç pilot ajans bölgesinde somut stratejilerin oluşturulması ve bu stratejilere yönelik program ve projelerin hayata geçirilmesidir. Akıllı uzmanlaşma, ekonomilerin güçlü yönlerinin ve gelecek potansiyellerinin analizine dayanan, stratejik müdahale alanlarının veriye dayalı ve mekân odaklı bir yaklaşımla belirlenmesini sağlayan yenilikçi bir kalkınma yaklaşımıdır. Bu yenilikçi yaklaşım, geleneksel yukarıdan aşağıya yenilik politikalarından ziyade, yerelden bilgi akışıyla şekillenen aşağıdan yukarıya ya da bizim ajanslarımızın tabiriyle yerelden ulusala, ulusaldan küresele bir anlayışı benimsemektedir. Amaç, bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarını azaltmaktan ziyade her bir bölgenin kendine özgü mukayeseli üstünlüklerini öne çıkarmak ve bu üstünlüklerin kalkınma sürecine katkı sağlamasını mümkün kılmaktır” diye konuştu.
“STRATEJİK SEKTÖRLERDE ÖNEMLİ BİR POTANSİYEL BARINDIRMAKTADIR”
Projeyle birlikte bölgenin kalkınma gücünün de artacağını kaydeden Güray, “Değerli katılımcılar, TRB 2 Bölgesi, yani Van, Bitlis, Hakkari ve Muş illeri, doğal kaynakları, jeopolitik konumu ve genç nüfusuyla stratejik sektörlerde önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Proje kapsamında, akıllı uzmanlaşma stratejisi yaklaşımı çerçevesinde bölgenin kalkınma eksenleri olarak tarım ve hayvancılık, metal değer zincirleri, turizm, enerji, imalat sanayi ve genç girişimcilik belirlenmiştir” ifadelerini kullandı.
TARIM VE HAYVANCILIK
Tarım ve hayvancılık, bölge ekonomisinin temel taşıdır. Bölge nüfusunun %60'ından fazlası bu sektörden geçimini sağlamaktadır diyen Güray, “Ancak bu alanların sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda modernize edilmesi büyük bir gerekliliktir. Akıllı tarım uygulamaları ve yenilikçi üretim yöntemlerinin yaygınlaştırılması, sektörde verimliliği artıracaktır. Özellikle Van Gölü çevresindeki tarım alanlarının organik üretime uygunluğu, ulusal pazara entegre stratejilerle değerlendirildiğinde, bölgesel kalkınmayı destekleyecek önemli bir avantaj sunmaktadır” dedi.
METAL DEĞER ZİNCİRLERİ
Metal değer zincirleri, TRB 2 Bölgesi'nin yer altı zenginliklerinden yararlanarak katma değer yaratma kapasitesini gösterdiğini belirten Güray, “Van ve Hakkari üzerinde bulunan maden kaynaklarının modern teknolojilerle işlenmesi, bölge ekonomisinin rekabet gücünü artıracak ve yeni istihdam alanları yaratacaktır. Bu süreç, aynı zamanda sanayi ekosisteminin gelişmesine de katkı sağlayacaktır” diye konuştu.
TURİZM VE YARATICI ENDÜSTRİLER
Turizm ve yaratıcı endüstriler, bölgenin gelecekteki kalkınma vizyonunda merkezi bir yer tuttuğunu söyleyen Güray, “Van Gölü'nün doğal güzellikleri, Bitlis'in tarihi mirası, Muş'un zengin kültürel değerleri ve Hakkari'nin eşsiz coğrafyası, bölgeyi uluslararası turizmde cazibe merkezi hâline getirme potansiyeline sahiptir. Ancak bu potansiyelin sürdürülebilir şekilde değerlendirilebilmesi için yenilikçi ve dijitalleşmeye dayalı yaklaşımlar geliştirilmelidir” ifadelerini kullandı.
ENERJİ VE ALTYAPI HİZMETLERİ
Enerji ve altyapı hizmetleri, bölgenin kalkınmasında bir diğer stratejik öncelik olduğunu kaydeden Güray, “TRB 2 Bölgesi, güneş enerjisi başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynakları açısından büyük bir avantaja sahiptir. Bu potansiyelin etkin kullanımı, enerji maliyetlerini düşürmenin yanı sıra çevresel sürdürülebilirliği sağlamada kritik bir rol oynayacaktır. Yenilenebilir enerji yatırımlarının, bölgedeki üretim altyapısını destekleyerek ekonomik büyümeyi hızlandıracağı öngörülmektedir” ifadelerine yer verdi.
GENÇ GİRİŞİMCİLİK
Bölgenin genç nüfusu, tüm bu stratejik önceliklerin kesişim noktasında yer aldığını ve genç nüfus oranının yüksek olduğunu belirten Güray, “TRB 2 Bölgesi nüfusunun %40'ını oluşturan gençler, yenilikçi fikirleri ve girişimcilik potansiyelleriyle bölgenin kalkınmasında itici bir güç konumundadır. Gençlere yönelik girişimcilik desteklerinin artırılması, eğitim programlarının iş modelleriyle uyumlu hale getirilmesi ve genç girişimcilerin teşvik edilmesi, kalkınma sürecinde öncelikli hedefler arasında yer almaktadır. Değerli katılımcılar, bugün gerçekleştireceğimiz SWOT analizleriyle bölgemizin güçlü ve zayıf yönlerini, fırsatlarını ve tehditlerini belirleyeceğiz. Bu süreçten elde edeceğimiz stratejik öneriler, TRB 2 Bölgesi'nin akıllı uzmanlaşma stratejisinin temelini oluşturacaktır. Ayrıca bu süreç, bölgedeki kamu, özel sektör, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları arasında güçlü bir iş birliği mekanizmasının kurulmasını destekleyecektir. Bu anlamlı çalıştayın düzenlenmesinde emeği geçen tüm paydaşlara teşekkür ediyor, çalıştayımızın bölgemize yeni ufuklar açmasını temenni ediyorum. TRB 2 Bölgesi'nin potansiyellerini harekete geçirecek bu süreçte birlikte önemli adımlar atacağımıza inanıyor, bu duygu ve düşüncelerle hepinizi saygıyla selamlıyorum” şeklinde konuştu.
Çalıştay Proje Kilit Uzmanı ve Nida Kamil Özbolat, TRB2 Bölge Uzmanı Işıl Nadire Yener’in Proje ile Bölgesel Faaliyetlerin Tanıtımı ile devam etti. Çalıştaya Vali Yardımcısı Dr. Ahmet Tozlu, Van Yüzüncü Yıl Üniversite Rektörü Hamdullah Şevli, Van Ticaret Borsası Başkanı Naif Süer, Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Vekili Fevzi Çeliktaş, İŞGEM Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Gedik, genç girişimciler, turizm acente yetkilileri, tarım ve çiftçilik faaliyeti yürüten yatırımcılar katıldı.