Van ve bölge illerde sık görülen yemek borusu kanserlerinin evrelemesinin daha hızlı yapılabilmesi için 2 yıl önce Doç. Dr. Sebahattin Çelik ve 6 kişilik bilimsel araştırma ekibi çalışma başlattı. Yapay zeka ile yemek borusu kanserlerinin evrelemesinde kullanılacak uygulamanın geliştirilmesi için başlatılan çalışma tamamlandı. 50 hastanın sonuçları üzerinde yapılan çalışmada, ‘T’ evresi yapay zeka algoritması yüzde 90’a yakın doğrulukla tahmin edilirken, bu uygulamasıyla Van ve çevre illerde yaygın olarak görülen yemek borusu kanserinin evrelemesi saniyeler içinde yapılabilecek. Bölge kadınlarının tandır ekmeği pişirmesi, tuzlu peynir gibi ürünlerin yemek borusu hastalıkları Van’da artmaya devam ediyor.
“TANDIR ÖLÜME GÖTÜRÜYOR”
Doç. Dr. Sebahattin Çelik yapılan çalışmalarla ilgili yaptığı açıklamada,
“Geçmiş dönemlerde tandır zararlarıyla ilgili çalışmalar yaptığını ve gırtlak hastalıklarının tandır ve tuzlu peynir gibi ürünler nedeniyle attığını söyledi. Başhakemlik döneminde tandır ile ilgili araştırmalar yaparak bir birinden farklı sempozyumlar düzenlediğini söyleyen Çelik, “Van’da dünya genelinde eşi görülmemiş bir hızla gırtlak hastalıkları ilerlemeye devam ediyor, bunun birinci ve en önemli kaynağı tandırda ekmek pişirilmesi, daha uygun maliyetle ekmek üretilirken 20 ila 30 yıl boyunca haftalık kadınların ekmek pişirmesi, o sıcağa ve dumana maruz kalması yemek borusu kanseri gibi hastalıkların artmasına neden oluyor. Daha önce de yaptığımız araştırmalarda, Van’ın tüm ilçelerinde bulunan tandır sayısını araştırmış ve buna önlem amaçlı çalışmalar yapmıştık, bu yünde çalışmalarımız sürecek” dedi.
“BÖLGEDE SIKÇA GÖRÜLEN BİR HASTALIK”
Yeni yapılan uygulama ile yemek borusu hastalıklarının erken belirlenebildiğini söyleyen Doç. Dr. Çelik,
“Uygulamanın artık kullanılıyor. Normalde tomografi görüntüleri radyoloji uzmanı tarafından yorumlanır. Geliştirdiğimiz bu yeni uygulama, bu tümör evrelemesini yapabiliyor ve bir radyoloğa yakın doğrulukta tümörün kaçıncı evrede olduğunu söylüyor. Van ve çevre illerde yemek borusu, mide kanserini sık gözlemliyoruz. Yemek borusu kanserlerinde evreleme amaçlı hastalarımıza rutin tomografi çekiyoruz. Bu çektiğimiz tomografi sonrası tümörün evresini yani birinci evre, ikinci evre, üç ve dördüncü evrelere kadar evreliyoruz.”İfadelerini kullandı.
“TÜMÖR KOLAYCA ÖĞRENİLECEK”
Yeni sistemle beraber tümör’ün kolayca teşhis edileceğini belirten Çelik,
“Tümörün yaygınlığını, derinliğini ölçmek için yapılan bir iş bu. Bu da genelde tomografi tetkikiyle yapılmakta. Normalde tomografi görüntüleri radyoloji uzmanı tarafından yorumlanır. Tümörün yemek borusunda derinliğine bakılarak kaçıncı evre olduğu, yani T evresi dediğimiz T1, T2, T3, T4 evresine göre sınıflandırılır. Biz bu konuda bir araştırma başlattık. Yaklaşık 2 yıldır süren bir araştırma. Bu araştırmayı da Van KOSGEB destekledi, fonladı. Bu uygulama bu tümör evrelemesini yapabiliyor ve bir radyoloğa yakın doğrulukta tümörün kaçıncı evrede olduğunu söylüyor.” Şeklinde konuştu.
“ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR”
Yapay zekânın gelişime açık olduğunu da kaydeden Çelik, şunları anlattı:
“Bir çocuğun öğrendiği gibi öğrenen, sürekli kendini geliştiren daha mükemmele giden bir uygulama. Yapay zeka uygulamasını geliştirdiğimizde doğruluk oranı yüzde 70’lerdeyken zamanla bu yüzde 90’lara kadar çıkıyor. Yani tümörü doğru evrelemesi gittikçe artıyor. Çalışmamız da halen sürüyor. Ve geliştirdiğimiz bu makine, yapay zekâ algoritması da giderek mükemmelliğe doğru gidiyor”
“PROJE GELİŞECEK”
Çalışmanın saygın bir dergide yayınlandığını ifade eden Çelik,
“Uluslararası bir dergide de bilimsel bir yayın olarak kabul edildi. Biz artık bilgisayara uygulayacağımız, indireceğimiz belki ileride cep telefonuna indireceğimiz bir uygulamayla çekilen görüntülerimizi de yorumlatabileceğiz yapay zekâya. Tümörümüzün kaçıncı evrede olduğunu, derinliğini bize söyleyebilecek. Böyle bu uygulama, böyle bir yazılım programı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ndeki arkadaşlarımızla beraber bilgisayar birimlerinden, burada çalışan insanlarla beraber geliştirdik. Daha da iyi olacağını düşünüyoruz. Zamanla daha mükemmele gideceğini ve bilim dünyasına artı, Van’a bir katkı olacağını düşünüyoruz” dedi.