Van seferi yapan SunExperss ve Türk Hava Yolları'na (THY) ait yolcu uçağı Van Ferit Melen Havalimanı'na inişi sırasında, izinsiz uçurulan dron nedeniyle havada tur atmak zorunda kaldı. İki uçak da Diyarbakır Havalimanı'na yönlendirildi.
Van’da son yıllarda özellikle memur kesim tarafından artan fenomenlik tutkusu ile birlikte drone kullanıcılarının sayısı da arttı. Ehliyetsiz, eğitimsiz, izinsiz kullanılan droneler nedeniyle kimi zaman özel yaşam alanları gasp edilirken kimi zamanda güvenlik bölgelerine giriş yasakları deliniyor. Bu kapsamda dün Antalya-Van seferi yapan uçak izinsiz kaldırılan drone nedeniyle rötar yaparak Diyarbakır’a iniş yaptı. Gazetecilerin yetkili birimlerden izin alarak çekmek istediği alanlar için izin verilmezken, amatör drone kullanıcılarının ehliyetsiz, izinsiz, eğitimsiz kullandıkları droneler olası facialara yol açıyor.
Havada uçan dronlar helikopter ve uçaklar için tehlike yaratıyor, havalimanlarının kapanmasına neden oluyor. Gökyüzüne çıkan ‘dron’ sayısı her geçen gün artıyor. Havalimanları çevresinde uçuş yasakları olmasına rağmen alçalma hatlarında sık sık ‘dron’lar uçakların yanına kadar sokuluyor. ‘Dron’lar havacılık için teknolojik bir mucize olsa da kuşlardan sonra yeni bir tehlikeyi de beraberinde getiriyor. İzinsiz Drone Kullanmaya 5 Yıla Kadar Hapis Cezası Verilebiliyor Azami kalkış ağırlığı 500 gramdan hafif dronlar İHA Sistemleri Talimatının kapsamı dışında. Bu araçlar için tescil söz konusu değil. Antalya-Van seferini yapan SunExpress'e ait ve İstanbul-Van seferini yapan THY'ye ait yolcu uçağı Van Ferit Melen Havalimanı'na iniş için alçalmaya başladı. Bu sırada havada uçurulan izinsiz bir dron görüldü. Pilotlar durumu hava trafik kontrolörüne bildirdi. Uçak Van Gölü üzerinde tur atmaya başladı. Hava Trafik Kontrolörü durumu yetkililere bildirdi. Yakıt kritiğine giren THY'nin TK2752 sefer sayılı Boeing 737-Max8 tipi uçağı ve SunExpress'in de XQ7616 sefer sayılı Boeing 737-8HC tipi uçakğı Diyarbakır'a iniş yapmak zorunda kaldı.
DRONE TEHLİKESİ OLUŞUNCA HAVADAKİ UÇAKLAR NASIL BİR YOL İZLER?
Sivil havacılık kurallarına göre, havaalanı yakınında izinsiz bir dron tespit edildiğinde, uçakların güvenliği önceliklidir. Dron tehlikesi algılandığında uçaklar iniş yapmayıp havada beklemeye alınabilir veya başka bir havalimanına yönlendirilebilir. Hava trafik kontrolörleri durumu derhal yetkililere bildirir. İzinsiz dron uçuranlara, birçok ülkede yasalar gereği ciddi para cezaları veya hapis cezaları uygulanabilir. Türkiye'de dron uçuşları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından sıkı kurallara tabidir.
Van’da son yıllarda artan drone kullanımı ile ilgili açıklamada bulunan Drone Eğitim Uzmanı Yıldız Akademi sorumlusu Ferit Gölgül Yeni Doğu Gazetesine önemli açıklamalarda bulundu. Gölgül, drone kullanan vatandaşların muhakkak eğitim almaları gerektiğini, drone ehliyeti taşıması ve dronun kullanılacağı alanlarda yetkili birimlerden izin talep etmesi gerektiğini söyledi.
Talimata göre 500 gram- 4 kilogram kalkış ağırlığındaki insansız hava araçları İHAO, 4 kilogram- 25 kilogram İHA1, 25 kilgramg-150 kilogram arasındakiler ise İHA2 olarak sınıflandırılmış durumda. İHA0 ve İHA1 kategorisindeki hava araçlarının SHGM tarafından oluşturulan elektronik sisteme kaydı gerekiyor. Kayıt zorunluluğu hem ithal eden satıcılar hem de hava aracını bireysel olarak satın alanlar için geçerli. Ayrıca bireysel olarak yurtdışından getirilen veya yurt içinde devir alınan 500 gram üzerindeki aracın 3 gün içinde sisteme kaydettirilmemesi halinde yüksek miktarlarda para cezası kesileceği açıkça hükme bağlanmış durumda.
İHA0 ile İHA1 uçuracak kişiler aldıkları sertifikayı SHGM online web arayüzü üzerinden sisteme kayıt başvurusu yapabiliyor. Kaydı onaylananlar için bir pilotluk belgesi düzenleniyor. Bu onaydan sonra sistem üzerinden dronlar kaydedilerek gerekli uçuş izinleri alınabiliyor. İHA0 sınıfı pilotlar en az 12 yaşında, İHA1 sınıfı pilotlar en az 15 yaşında olmalı. İHA2 ve İHA3 sınıfındaki araçların ise SHGM tarafından hava aracı siciline kayıt edilerek, tescil işareti alması gerekiyor. Hatta bu sınıftaki araçlar için sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğu da mevcut. Daha hafif araçlardan farklı olarak, İHA2 sınıfındaki aracı kullanacak pilot için genel müdürlük tarafından 3 yıl süreli İHA2 pilot lisansı düzenlenmesi şart.
İrtifaya bağlı olmaksızın, İHA ile havalimanlarında pist kenarından 9 kilometre mesafeden daha yakın sahada uçuş yasak. Aksi takdirde hangi sınıfta olursa olsun drone kullanan kişiye ağır para cezası verilebilir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alacağı önlemlere uymayanlara uygulanacak ceza 10 bin liradan 500 bin liraya yükseltildi.
Uçuş izni almadan, sivil Havacılı Genel Müdürlüğü veya mülki idare amirlerince belirlenen alanlar dışında insansız hava aracı uçuran ve genel kolluk kuvvetlerince tespit edilen kişiler hakkında mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından 60 bin lira idari para cezası uygulanacak.
2565 Sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunun 25. Maddesi’nde, birinci derece kara ve deniz askeri yasak bölgelerinde çekim yapanlar ile bölgenin savunma ve güvenlik tedbirlerini aksatacak, bozacak ve açıklayacak cihazlar kullananlara 6 aydan 5 yıla kadar hapis ile 5 bin liradan 50 bin liraya kadar ağır para cezası verileceği hükme bağlanıyor.
500 GRAM ALTINDAKİ DRONE KULLANICILARI DA TEDBİRLİ OLMALI
Droneların 500 gram altında olmasının kullananları birtakım prosedürlerden kurtarıyor. Aracın 500 gramın altında olması ne özel hayatın gizliliğini ihlal ne de askeri tesis ya da havalimanı gibi yasak bölgelerde uçuş veya çekim yapmaya imkan veriyor. 500 gram altında olsa bile, tüm drone uçuranların yasalardaki sonuçları öngörerek baştan tedbirli davranmaları şart.
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Drone Eğitmeni Yıldız Akademi sorumlusu Ferit Gölgül, Eğitimi almadan ve ehliyet sahibi olmadan insansız hava aracı (İHA) kullanmak, tehlikeli cihazlarla insanların güvenliğini riske atmak anlamına gelir” dedi.
Gölgül, “4 gün içinde kontenjan sınırları dahilinde sivil havacılık kapsamında İHA pilot kaydı yapılmaktadır. Bu kaydın tamamlanması için bir sağlık raporu alınır ve sisteme eklenir. Pilot eğitimi başarıyla tamamlandıktan sonra, gerekli ehliyet alınır. Bu eğitimi almadan ve ehliyet sahibi olmadan insansız hava aracı (İHA) kullanmak, tehlikeli cihazlarla insanların güvenliğini riske atmak anlamına gelir. Bu cihazların güvenli ve sorumlu şekilde kullanılabilmesi için pilotların kurallara hakim olması gerekmektedir” diye konuştu.
“İZİNSİZ KULLANIM CEZA YAPTURUMLARINA YOL AÇAR”
İzinsiz drone kullanımının büyük riskler oluşturabileceğini ve ihlaller sonrası cezai işlemlerin yapılabileceğini aktaran Gölgül” İHA'ların 120 metre yüksekliği ve 500 metre uzaklığı aşması yasaktır. İHA ile herhangi bir nesne veya kişi arasında en az 50 metre mesafe bırakılmalıdır. İHA’nın insanlara zarar verme potansiyeli bulunduğu için bu kurallar önemlidir. İHA’lar kullanılırken insanların güvenliğini sağlamak adına, belirlenen sınırların dışına çıkılmaması gereklidir. Ağırlıkla ilgili düzenlemeler de mevcuttur. Türkiye’de 500 gramın altındaki İHA’lar için özel bir izin gerekmez. Ancak 500 gram ve üstü cihazların kullanımı için izin alınması zorunludur. Bunun için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne kayıt yapılmalıdır. Bu kayıt, cihazın yalnızca belirli bölgelerde ve belirli yüksekliklerde uçmasını sağlayan izinleri içerir. Ancak tarihi veya hassas bölgelerde uçuş yapmak için, yerel yönetimlerden ya da valilik ve emniyet gibi kurumlardan ek izinler alınması gerekebilir. İzin alınmadığında veya kurallara aykırı hareket edildiğinde para cezaları gibi yaptırımlar uygulanabilir. İHA pilotlarının, araç sürücülerinde olduğu gibi eğitim alarak cihazı tam anlamıyla kullanmayı öğrenmeleri gerekir. Bu hem cihazın güvenli yönetimini sağlamak hem de kurallara uygun bir şekilde uçuş gerçekleştirmek için önemlidir” şeklinde konuştu.