Dünya Sağlık Örgütü (WHO), maymun çiçeği olarak bilinen mpox virüsü nedeniyle küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Son günlerde Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, kıtada maymun çiçeğiyle ilgili bir acil durum açıklamıştı. WHO’ya göre, 2024 yılı itibarıyla Afrika'da 537'den fazla ölüm ve toplamda 15,600 vaka kaydedildi. Bu durum, geçen yıl boyunca görülen vakaların sayısını geride bıraktı.
WHO, 2022 yılında da benzer bir acil durum ilan etmişti; o dönemde Türkiye'de beş vaka bildirilmişti. Sağlık Bakanlığı, güncel salgınla ilgili Türkiye’de herhangi bir vaka olmadığını ve ek tedbir gereği bulunmadığını açıkladı.
WHO Avrupa Direktörü Hans Kluge, 20 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, mevcut durumu COVID-19 ile kıyaslamamak gerektiğini vurguladı. Uzmanlar, şu anki salgının daha tehlikeli bir varyanttan kaynaklandığını belirtiyor. Yeni varyant, İsveç, Pakistan, Tayland ve Hindistan’da da görüldü.
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun çiçeği (mpox) virüsü, ilk olarak 1950'lerde Orta Afrika’da tespit edilmiştir. Çiçek hastalığına benzer bir hastalığa yol açmakla birlikte, daha hafif seyirli olduğu düşünülmektedir. Virüs, Batı Afrika ve Orta Afrika olmak üzere iki ana türde bulunmaktadır. "Clade II" adı verilen daha hafif tür, 2022’deki küresel salgına yol açmıştır. "Clade 1" ise daha tehlikeli bir varyant olan "Clade 1b" ile bağlantılıdır.
Semptomları Neler?
Mpox'un ilk belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, şişlik, sırt ve kas ağrıları yer almaktadır. Ateş düştükten sonra, genellikle yüzde başlayıp vücutta yayılan döküntüler gelişir. Döküntüler, kaşıntılı ve ağrılı olabilir, zamanla kabuk bağlayıp dökülür. Enfeksiyon genellikle kendiliğinden iyileşir ve 14-21 gün sürer.
Nasıl Bulaşır?
Mpox, enfekte bireylerle yakın temas yoluyla insandan insana geçmektedir. Cinsel ilişki, cilt teması ve havadaki damlacıklar yoluyla bulaşma riski vardır. Ayrıca, virüs açık yaralardan, solunum yolları ve gözler yoluyla da geçebilir. Enfekte hayvanlarla temas da bulaşma riski taşımaktadır.
Kimler Risk Altında?
Virüs, genellikle cinsel olarak aktif bireylerde ve erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkeklerde daha yaygındır. Ayrıca, sağlık çalışanları ve enfekte bireylerle yakın temasta bulunan aile üyeleri de risk altındadır.
Tedavisi Var mı?
Mpox için spesifik bir tedavi bulunmamaktadır, ancak çiçek hastalığında kullanılan bazı yöntemler potansiyel olarak faydalı olabilir. Aşılama, enfeksiyonları önlemede etkili bir yol olarak görülmektedir. Üç farklı aşı mevcut ancak bunlar yalnızca risk altındaki bireylere uygulanmaktadır. WHO, yaygın aşılama programı önermemekte, aşıların yeni varyantlara karşı etkinliğini test etme gerekliliğini vurgulamaktadır.
