Türkiye genelinde tespit edilen şap hastalığı (SAT-2 varyantı) nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığı harekete geçerek çeşitli tedbirler aldı. Tüm illerde hayvan pazarları kapatıldı ve şehirlerarası hayvan nakli yasaklandı. İkinci bir emre kadar veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri ve teknisyenlerinin izinleri de iptal edildi.Tarım ve Orman Bakanlığı Türkiye için şap alarmı verdi. Tarım ve Orman Bakanlığı 2 ilde SAT-2 serotipi şap hastalığı taşıyan vakaların tespit edildiğini duyurdu. Duyurunun ardından Van dahil ülke genelinde hayvan pazarları kapatıldı. Van’da bulunan bütün canlı hayvan pazarları şap nedeniyle geçici olarak kapatıldı. Özellikle canlı hayvan alım ve satımı konusunda çok önemli bir konumda olan Van bütün ilçeleri dâhil olmak üzere şap nedeniyle karantinaya alındı. Alınan tedbirler istikametinde ithalat, ihracat ve kesim maksatlı sevkler dışındaki tüm hayvan hareketleri ikinci bir uyarıya kadar yasaklandı.PAZARLAR KAPATILDITarım ve Orman Bakanlığı’nın talimatı çerçevesinde, ülke genelinde hayvan pazarları kapatıldı. Alınan tedbirler istikametinde ithalat, ihracat ve kesim maksatlı sevkler dışındaki tüm hayvan hareketleri yasaklandı.İZİNLER İPTAL EDİLDİÖte yandan, çok hızlı bulaşma riski olan şap hastalığına tedbir olarak Türkiye’de ikinci bir emre kadar veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri ve teknisyenlerinin izinleri de iptal edildi.TARIM BAKANLIĞININ AÇIKLAMASIBakanlıktan yapılan açıklamada şöyle denildi:“ Irak'ta şap hastalığıyla ilgili gelişmelerin ortaya çıkması üzerine, Avrupa Birliği Şap Hastalığı ile Mücadele Komisyonu (EuFMD) koordinasyonunda Numune Gönderme ve Test Etme Protokolü çerçevesinde, Bakanlığımıza bağlı Şap Enstitüsü Müdürlüğümüze incelenmek üzere farklı mahallerden numuneler gönderilmiştir. Enstitümüzce, bir numunenin, daha önce ülkemizde rastlanmayan SAT-2 serotipi olduğu tespit edilerek etken izole edilmiş ve ülkemizde bu serotipe karşı aşı üretimi için çalışmalara ivedilikle başlanmış, İl Müdürlüklerimizin yanı sıra tüm paydaşlar konuyla ilgili uyarılmıştır. Bakanlığımızca, hastalığın ülkemize sıçramasının engellenebilmesi için ilgili kurumlarla derhal iletişime geçilerek, sınır gözetim ve yol kontrol faaliyetlerinin artırılmasına ilişkin gerekli bilgilendirmeler yapılmıştır. Sahada titizlikle yürütülen çalışmalar neticesinde, SAT-2 serotipi şap hastalığını taşıyan ilk vaka tespit edilmiştir. Hâlihazırda hastalık görülen 8 işletmede kordon- karantina dâhil olmak üzere tüm tedbirler alınmıştır. 8 Mart 2023 tarihinde de Dünya Hayvan Sağlığı Örgütüne gerekli bildirimde bulunulmuştur. Şap Enstitü Müdürlüğümüz tarafından yürütülen çalışmalar neticesinde ise SAT- 2 serotipine karşı aşı üretilmiş ve 9 Mart 2023 tarihi itibarıyla kullanıma hazır hale getirilmiştir. Bu gelişmeler üzerine toplanan Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi tarafından hastalığın yayılmasını önleyici tüm tedbirler alınmış olup, kesim, ithalat ve ihracat amaçlı yapılan sevkler dışında, şap hastalığına duyarlı tüm hayvan hareketleri (il içi ve il dışı) ilkbahar şap aşılama kampanyası süresince ülke genelinde durdurulmuştur. SAT-2 serotipi şap hastalığına ilişkin tüm gelişmeler ilk andan itibaren Bakanlığımızca yakından takip edilmekte olup gerekli tüm önlemler alınmaktadır. Ülkemizde ilk defa görülen bu serotipe karşı ivedilikle aşı üretimini tamamlayan Bakanlığımız, büyükbaş hayvan varlığımızın tamamının aşılanması için gerekli çalışmaları süratle yürütmektedir.”ŞAP HASTALIĞI NEDİR?Şap hastalığı ülkeler arası canlı hayvan ve hayvansal ürün ticaretini olumsuz yönde etkileyen, büyük ekonomik kayıplara neden olan, çift tırnaklı hayvanların akut ve çok bulaşıcı viral bir hastalığıdır.Şap virusu, antijenik olarak değişkenlik gösteren viruslardan biridir ve 7 farklı serotipi (A, O, C, Asia 1, SAT1, SAT2, SAT3) vardır. Bu serotipler çok sayıda alttip ve varyanta sahiptir. Diğer tek iplikçikli RNA viruslarında olduğu gibi şap virusu da doğal şartlarda yüksek mutasyon oranına sahiptir Antijenik varyasyon en çok A tipinde belirgindir. Bunu O ve C tipleri takip eder. Asia l suşları arasında da önemli antijenik varyasyonlar tespit edilmiştir Bu çeşitlilik, hastalıkla mücadelede aşı kullanımını güçleştiren bir etmendir.ŞAP HASTALIĞI BELİRTİLERİSığırlarda ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde azalma ilk klinik bulgulardır. 24 saat içerisinde salya akışı başlar ve dil-dişetinde veziküller şekillenir. Keseciklere (veziküllere) interdigital bölgede, koroner bölgede, meme derisinde, ağız ve burun mukozasında rastlanabilir. Veziküllerin yırtılması ile geniş ülseratif yaralar şekillenebilir. Dildeki yaraların (lezyonların) genellikle birkaç günde iyileşmesine karşın ayaklardaki ve nazal bölgedeki lezyonlar çoğunlukla ikinci (sekunder) bakteriyel enfeksiyonlara maruz kalırlar. Sekunder bakteriyel enfeksiyonlar sonucu pneumoni ve mastitis görülebilir, tırnak düşebilir.ŞAP HASTALIĞI İNSANI ÖLDÜRÜR MÜ?Çift tırnaklı hayvanların viral bir enfeksiyonu olan Şap Hastalığı “teorik” olarak insanlara bulaşabilir. Ülkemize doğu illerimizden giren ve NEP 84 adı verilen yeni bir Şap virusu tüketiciler arasında tedirginlik yarattı. Öncelikle söylemek gerekir ki; tedirgin olacak bir durum söz konusu değildir. Dünyada Şap virüsünün insanlara geçtiği bildirilen 40 olgu var. 1929-2001 yılları arasında kayda geçen olgulardan 5’i laboratuvar kazası. Olgular Almanya, İsveç, Polonya, Rusya, İngiltere, Fransa, Şili ve Hollanda’da saptanmış. İkisinde A tipi, diğerlerinde O ve C tipleri görülmüş. Bu “münferit” olgulara bakarak Şap virüsünün özellikle direnç sistemi çökmüş kimselere, bağışıklık sistemi bozulmuş insanlara, çocuk ve yaşlılara bulaşabileceği ifade ediliyor. Yabancı literatürde Şap’ın insanlara bulaşabilme ihtimali “extremely rare” yani “son derece nadir” olarak belirtiliyor ve halk sağlığı problemi olmayacağı vurgulanıyor. Van Haber
