Son yıllarda Van’da artan sorunlar, tamamlanamayan yatırımlar, işsizlik, eğitimdeki aksaklıklar, milli gelir dağılımındaki dengesizlikler, çevre yolu, otopark ve yeşil alan eksiklikleri gibi birçok konuyu daha da karmaşık hale getirdi. Bu sorunlara bir de çevre kirliliği ve yetersiz çalışmalar eklendi.
Urartu Krallığı'nın başkenti Tuşba’dan, yani "Güneşin Kenti" olarak bilinen Van, turizm potansiyeline sahip bir şehir olarak öne çıkıyor. Ancak, yetersiz çalışmalar ve altyapı sorunları, Van’ın büyük bir köy görünümüne bürünmesine neden oluyor. Turizm açısından büyük bir potansiyele sahip olan Van’da, gereken yatırımların ve düzenlemelerin yapılmaması nedeniyle hak ettiği gelişmeyi sağlayamıyor.
Van Gölü, Muradiye Şelalesi, Hoşap Kalesi, Van Kalesi, Başkale Travertenleri, Keşiş Gölü, Balık Bendi, Akdamar Adası ve Kilisesi, binlerce kuş türüne ev sahipliği yapan Erçek Gölü gibi bir birinden eşsiz güzelliklere sahip Van’da depremden bu yana bir türlü tamamlanamayan Çevre Yolu, Şehir için trafiğini minimum seviyeye düşürebilecek alternatif yollar, her ay artan araç sayısına rağmen yapılmayan otoparklar, sürekli zam uygulanan ulaşım, artan uçak bilet fiyatları, eksik uçak seferi ve rötar gibi sorunlar, şehir merkezinde ki eksik yeşil alanlar, kent genelinde hasret kalınan ormanlık alanlar, yıkılmayan metruk binalar, yıkıldıktan sonra tekrar onarılmayan ve gasp edilen kaldırımlar, korunamayan Van Gölü sahil ve kıyıları, temizlenmeyen cadde ve sokaklar, sulanmayan ağaçlar Van’ın turizm alt yapısını da gölgeye düşürüyor. Van’ın genel sorunlarıyla ilgili gazetemize konuşan vatandaşlar yetkilileri yine yedinden göreve davet etti.
“VAN'DAKİ PARKLAR VE YEŞİL ALANLAR İÇİN ACİL ÇAĞRI”
Van’da ki eksik çalışmalarla ilgili konuşan Ali Aslan, “Van'da yer alan irili ufaklı yüzün üzerinde park ve yeşil alanın derhal detaylı kontrolleri yapılmalıdır. Sulama sistemleri, WC ve lavabolar, musluklar, çeşmeler, mescitler, çocuk oyun grupları, spor alanları, spor aletleri, banklar, kamelyalar, çöp kovaları, yürüyüş alanları ve barbekü alanları profesyonel ekipler tarafından incelenmeli, tüm eksikler ve ihtiyaçlar hemen giderilmelidir. En önemlisi, bu alanlarda 365 gün özenli temizlik sağlanmalıdır. Edremit, Tuşba ve İpekyolu ilçelerinde 65 yeni park ve yeşil alanın yapılması gerekmektedir. Ayrıca, Edremit Millet Bahçesi, Akköprü ve İpekyolu Millet Bahçesi'ndeki eksiklikler de hızla giderilmeli ve sosyal donatıları eksiksiz bir şekilde tamamlanarak halkın hizmetine sunulmalıdır. Tuşba'daki 700 dönümlük 2. Millet Bahçesi de inşa edilip hizmete açılmalıdır. Van Gölü'ndeki dip çamurunun hızla temizlenmesi, yeni yüzme alanlarının oluşturulması ve Van halkı için yeni piknik ve mesire alanlarının sağlanması önem arz etmektedir. Şehrin her yerinde temizlik öncelikli olmalıdır. Bu çağrımız, Van Büyükşehir Belediyesi, Edremit, Tuşba ve İpekyolu Belediyelerine yöneliktir” dedi.
“İNŞAAT, İNŞAAT, İNŞAAT”
Yıllardır inşaat çalışmalarının bir türlü tamamlanamadığını söyleyen Mehmet Demir, “Edremit Millet Bahçesi'nin seçim öncesi tamamlandığı söylenmişti, ancak açılışı dahi yapılmadı. Bahçe içerisinde birçok tesis halen bomboş ve inşaatı bitmemiş durumda. Çevrede ise malzeme, kum, toprak, hafriyat ve çöp yığınları göze çarpıyor. Kuruyan çimler ve ağaçlar da mevcut. TOKİ, müteahhit firma, eski ve yeni belediye yönetimi, kim sorumluysa bu bahçeyi ağustos ayında bitirip, temizleyip, teslim alarak sulamalı, yeşillendirmeli ve güzelleştirmelidir. Bu alan, Eski TOKİ sakinlerinin, Edremit ve Van halkının hizmetine sunulmalıdır. Van halkı hizmetin en güzeline layıktır ve sizler de bu halka layık işler yaparak takdir toplamalısınız. Edremit Millet Bahçesi'nin mevcut metruk, bakımsız ve kirli hali sorumluların ve ilgili kurumların aynasıdır.” Diye konuştu.
VAN'IN KANALLARI VE DERELERİ
Tarihi kanallar ve yapılar yok ediliyor diyen Murat Kaya isimli vatandaş, “DSİ, neden bu şehrin kanal ve derelerini diğer şehirler gibi temiz ve düzenli yapmıyor? Van'ın dere ve kanalları neden bakımsız bırakılıyor? Şamran, Korubaş, Akköprü, Kirman ve diğer pek çok kanal neden bu kadar dökülüyor? Şehrin içindeki dere ve kanallar ot, yosun, çamur, taş, metal, kağıt, lastik ve evsel atıklarla dolu. Neden bu alanlar beton tabanlı, temiz, demir mazgallı, iki yanda demir parmaklıklı, güzel yaya ve araç köprüleri olan, yemyeşil ve ışıklandırılmış yerler haline getirilmiyor? Bu şehir ve bu bir milyon insan bunlara layık değil mi? İlgili kurumlar neden bu konuda sorumluluk almıyor?” ifadelerini kullandı.
VAN'IN EN BÜYÜK SORUNU: KİRLİLİK
Kaya, “Van'ın ilk, en büyük ve en yaygın sorunu kirliliktir. Yıllardır bu sorun çözülmedi. Edremit, İpekyolu ve Tuşba'nın caddeleri, sokakları, kaldırımları, refüjleri, kavşakları, ara sokakları, çarşıları, mahalleleri, semtleri, TOKİ'leri, parkları, sahilleri, kıyıları, mesire alanları, ören yerleri, dereleri ve kanalları toz, toprak, kağıt, naylon, plastik, çöp ve her tür kirlilikle dolu. Belediyeler, DSİ ve Karayolları genellikle sorumluluk alanlarını ihmal ediyor, yetersiz bir temizlik var. Van'da grilik, kuruluk ve kirlilik hâkim. Vatandaşlar bilinçli ve duyarlı olmadıkça, ilgili kurumlar 365 gün boyunca vazifelerini gerektiği gibi yapmadıkça Van kirli kalmaya devam edecek. Tüm ilgili kurumlar acilen toplanıp sahadaki bu sorunu gidermelidir” ifadelerine yer verdi.
VAN SAHİL YOLU VE ÇEVRESİ
Kent genelinde bulunan ağaç ve yeşillik alanlarının sulanmadığını kaydeden Neriman İlhan, “Van Sahil Yolu'ndaki tüm ağaçlar, refüjler ve çiçekler her gün sulanmalıdır. Sahil Yolu ile göl arasında yer alan rekreasyon alanlarındaki çim ve yeşil alanlar sararıp kuruyor; bu alanlar bolca sulanmalı, yemyeşil ve bakımlı hale getirilmelidir. Sahil yolunun iki tarafındaki kaldırımlar, yürüyüş ve bisiklet yolları 11 km boyunca süpürülmeli; toz, toprak, ot, yaprak, çöp ve hafriyat artıkları temizlenmelidir. Sahil Yolu’nun iki tarafında kaldırım ve refüj etrafı 11 km boyunca vakumlu ve süpürgeli araçlarla acilen süpürülmelidir. Bu temizlik işlemi her hafta iki kez rutin olarak yapılmalıdır. Sahil Yolu’nda gündüz ve akşam saatlerinde temizlik ve koruma görevlileri devriye gezmelidir. Sahil Yolu’ndaki Yaşar Kemal Parkı bitişiğindeki yapımı durmuş park ve yeşil alan tamamlanarak hizmete sokulmalıdır. Van Büyükşehir Belediyesi, bu kontrol ve çalışmalarını yaparsa iyi olur. İlgililere duyurulur” dedi.
VAN'IN KENTSEL SORUNLARI
İlhan, “Yıllardır Van'da her yaz bozuk kaldırımlar, yollar, kuru refüjler, yetersiz köprülü kavşaklar, kirli ve bakımsız yeşil alanlar, kirli dere ve kanallar, kirli cadde ve sokaklar, çevre yolu, altyapı eksiklikleri, üstyapı eksiklikleri, bakımsız ve kirli kıyılar, yapılmayan kentsel dönüşüm, imar sorunları, kent estetiği, kent planı, işgal edilmiş kaldırımlar, otopark sorunları, otogar ihtiyacı, yeni arterler, yeni cadde ve sokaklar, semt ve mahallelerin eksiklikleri, yüzme alanlarının eksikliği, toplu taşıma problemleri gibi başlıklarda haberler okuyoruz. İller Bankası Müdürü Sayın Ayhan Kayatürk'ün de belirttiği gibi, "Van, emsallerinden yirmi yıl geride." Bu kadim kent, bu aziz kent, bu kadirşinas ve vefalı Van halkı bu sorunlarla boğuşmak zorunda kalıyor. Neden bu sorunlar çözülmedi, neden çözülmüyor, ne zaman çözülecek?” diye konuştu.
TOPRAKKALE TEPESİ VE SEYİR TERASI
Seyir terasının büyük bir heyecan ile beklediklerini ama açılışın tamamen hayal kırıklığı olduğunu belirten İlhan, “Van'ın en güzel manzarasına sahip olan Toprakkale Tepesi’ndeki restoran, seyir terası ve oturma alanları neden âtıl durumda? Neden bu alan hizmete açılmıyor? Neden çevresi özenle temizlenmiyor? Neden bu yamaçlara ağaç ve fidan dikilmiyor? Neden Toprakkale Tepesi’nin dört bir yanına fidan dikilmiyor? Neden güzel bir peyzaj ve çevre düzenlemesi yapılmıyor? Neden su depoları yapılarak mevcut ve yeni dikilecek fidanlar sulanmıyor? Çevreye, doğaya, şehre vizyonla, aşkla, hayalle ve idealle sahip çıkmak bu kadar mı zor?” ifadeleri kullandı.
VAN’IN DAHA YEŞİL VE TEMİZ BİR GELECEĞE İHTİYACI VAR
Van’da bir çok sorun bulunduğunu ve yetkililerin bu anlamda bir adım atmadığını kaydeden Ferhat Kuşan, “Van, yıllardır imar, planlama, yeşil alanlar, parklar, geniş caddeler, bakımlı yollar ve ferah kaldırımlar konusunda ciddi eksiklikler yaşıyor. İl genelinde bulunan mevcut parklar, mesire alanları, sahil bantları ve rekreasyon alanları yeterli değil ve mevcut olanların da bakımı yetersiz. Bu şehrin ve ilçelerinin, 365 gün boyunca özenle çalışan, ilgili, vizyoner ve fedakâr yöneticilere ihtiyacı var. Eğer tüm kurumlar tam anlamıyla, sürekli ve özverili bir şekilde çalışsa, Van kısa sürede bambaşka bir şehir olabilir. Ancak şu an için Van’ın birçok temel ihtiyacı ve sorunu bulunuyor.” İfadelerine yer verdi.
Kuşan konuşmasının devamında şu ifadelere yer verdi: “Van’daki mevcut yeşil alanlar ve parklarda acilen detaylı kontroller yapılmalı. Sulama sistemleri, WC ve lavabolar, musluklar, çeşmeler, mescitler, çocuk oyun alanları, spor alanları, spor aletleri, banklar, kamelyalar, çöp kovaları, yürüyüş alanları, barbeküler ve diğer tüm donatılar profesyonel ekipler tarafından kontrol edilmeli ve eksiklikler hızla giderilmeli. Ayrıca, bu alanlarda 365 gün boyunca detaylı ve özenli temizlik yapılması sağlanmalı. Edremit, Tuşba ve İpekyolu ilçelerinde toplamda 65 yeni park ve yeşil alan yapılması, mevcut Millet Bahçeleri’ndeki eksikliklerin giderilmesi ve Tuşba’daki 700 dönümlük 2. Millet Bahçesi’nin bitirilerek halkın hizmetine sunulması büyük bir gerekliliktir. Van Gölü’nün dip çamuru temizlenmeli, yeni yüzme alanları oluşturulmalı ve halkın aileleriyle keyifli vakit geçirebileceği yeni mesire ve piknik alanları açılmalıdır. Şehir genelinde yoğun ve özenli temizlik hizmetleri sağlanmalı. Halka hizmet, ekolojik anlayış ancak böyle olur; gerisi sadece sözde kalır.”
KENDİMİZE VE ÇEVREMİZE SAYGI GÖSTERMELİYİZ
Van’da yaşayan bütün bireylerin temizlik konusunda daha duyarlı olması gerektiğini belirten Osman Yıldız, “Eğer bir insan bir yeri beğendiği, güzel bulduğu için ziyaret ediyor, orada oturuyor, piknik yapıyor ve hoşça vakit geçiriyorsa, ancak geride yiyecek artıkları, kül, izmarit, çöp ve atık bırakıyorsa, o kişinin “insan” olup olmadığını sorgulaması gerekir. Hiçbir bilinçli, görgülü, kültürlü, ahlaklı ve medeni insan, sahilini, parkını, mahallesini veya piknik alanını kirletmez. Aksine, temiz tutar, sahip çıkar ve korur. Van’da yaşayan herkes, bu ölçütlere göre kendini gözden geçirmelidir. Bu konuda tavizsiz ve duyarlı olan herkesi tebrik eder, teşekkür ederiz. Duyarsız davranarak zarar veren, rahatsızlık veren ve kirleten herkesi ise kınıyoruz. Lütfen yerleşim alanlarımızı, şehrimizi, çevremizi ve doğamızı tertemiz tutalım” dedi.
“7’DEN 77’YE HERKES DUYARLI OLMALI”
Yıldız, “Parklara, piknik alanlarına, ören yerlerine ve sahillere giden herkes, kendi çöpünü poşetleyip bir çöp konteynerine koysa veya en yakın çöp kutusuna atsa, şehrimiz ve doğamız tertemiz olur. Temizlemek göreviniz değil, ancak kirletmemek sorumluluğunuzdur. Esnafın bir kısmı çöpünü sokağa atıyor, bazı haneler çevreye çöplerini bırakıyor, bazı vatandaşlar izmaritlerini, çöplerini rastgele etrafa atıyor. Bir milyonluk bir şehirde bir milyon temizlik görevlisi mümkün değil. 7’den 77’ye herkes, her çocuk, genç, kadın, erkek, esnaf ve aile dikkatli, duyarlı, bilinçli ve sorumlu davranırsa, en ufak çöpünü dahi etrafa atmazsa, hatta yer yer duyarlı davranarak temizlerse, Van’ımız tertemiz olur. Başka illere gidin, bu kirliliği, kuruluğu, griliği asla göremezsiniz. Şehrimiz pırıl pırıl, tertemiz, yemyeşil, ferah, bakımlı ve düzenli olsun. Bu, insan olana, medeni her topluma yakışır. Van halkını ve kurumlarını duyarlılığa davet ediyoruz” diye konuştu.
İZMARİT ŞEHRİ
Kentin en işlek ve yoğun kullanılan alanların sigara izmaritleriyle dolduğunu söyleyen Nazlı Arslan şu şekilde konuştu: “Parklara, kırlara, piknik alanlarına, ören yerlerine, sahillere, kıyılara giden her vatandaş, her aile kendi çöpünü, artığını, atığını poşetleyip bir çöp konteynerine koysa veya beraberinde getirip en yakın çöp kutusuna atsa zaten şehrimiz, çevremiz ve doğamız tertemiz olur. Temizlemek göreviniz değil ama kirletmemek sorumluluğunuzdur. Esnafın bir kısmı çöpünü sokağına atıyor. Hanelerin bir kısmı çöplerini çevreye atıyor. Vatandaşların bir kısmı izmaritini, çöpünü, atığını rastgele etrafa atıyor. Bir milyonluk bir şehirde bir milyon temizlik görevlisi mümkün değil. 7'den 77'ye herkes, her çocuk, her genç, her kadın, her erkek, her esnaf, her aile, her Vanlı dikkatli, duyarlı, bilinçli ve sorumlu davranırsa en ufak çöpünü, izmaritini, evsel atığını etrafa atmazsa, hatta yer yer duyarlı davranıp temizlerse zaten Van’ımız tertemiz olur. Başka illere gidin bu kirlililiği, bu kuruluğu, bu griliği asla göremezsiniz. Şehrimiz pırıl pırıl, tertemiz, yemyeşil,ferah, bakımlı,düzenli ve çiçek gibi olsun. İnsan olana,medeni her topluma bu yakışır. Lütfen herkes duyarlı olsun.”
Arslan, “Bir gün işyerinin önünü elindeki fırçayla özenle süpüren, kaldırımı ve dükkanın önündeki iki ağacın çanağını titizlikle süpüren, yol kenarını ve oluğu toz, izmarit ve çöplerden arındıran örnek bir esnaf abimize rastladım. Kendisine teşekkür ettim. Cevaben şunları söyledi: " Bu şehir hepimizin. Biz kirletirsek, biz zarar verirsek ,biz sahip çıkmazsak uzaylılar mı sahip çıkacak? Bu şehirde en az on beş bin işyeri vardır herhalde. Herkes işyerinin önünü, kaldırımını, sokağını, caddesini kirletirse bu şehir çöplüğe döner, bundan yine biz zarar görürüz. Hiçbir belediye böyle bir kirlilliği temizlemeye mümkün değil yetişmez. Biz esnaflar duyarlı olmalıyız. Çarşımız ve şehrimiz tertemiz olmalı. Yıllardır dükkanımın önündeki her yeri kendim temizlerim. Bundan keyif alıyorum, gurur duyuyorum. Keşke on beş bin esnafın hepsi böyle yapsaydı. Ne güzel olurdu. Yapan var yapmayan var, artık o da herkesin insanlığına kalmış” dedi.
“ÇALIŞMALAR YETERSİZ”
İsmail Tosun isimli vatandaş ise “Van'ın en büyük, en yaygın ve yıllardır çözülemeyen sorunu kirliliktir. Edremit, İpekyolu ve Tuşba ilçelerinin cadde ve sokaklarından parklara, sahillere ve ören yerlerine kadar şehrin her köşesinde toz, toprak, kağıt, naylon, plastik, çöp ve evsel atıklar görmek mümkün. Belediyeler, DSİ ve Karayolları sorumluluk alanlarında genellikle yetersiz bir temizlik yapıyor, bu durum da şehrin genelinde bir kirlik algısı yaratıyor. Vatandaşlar bilinçli ve duyarlı olmadıkça, ilgili kurumlar da görevlerini titizlikle yerine getirmedikçe, Van kirli kalmaya devam edecek. Tüm ilgili kurumların bir araya gelerek bu sorunu acilen çözmek için harekete geçmesi gerekmektedir” şeklinde konuştu.