Van'ın Çaldıran ilçesine, 18. yüzyılda Ezidî Kok Ağa tarafından yapılan ve kızı Dilşah tarafından yönetildiği bilinen zindan, 307 yıldır ayakta.
Van’ın Çaldıran ilçesinde yer alan ve 18. yüzyılda Ezidî lideri Kok Ağa tarafından inşa edilen gizli zindan, tam 307 yıldır ayakta durmayı başarıyor. Zindan, tarihi önemi kadar barındırdığı esrarengiz yapısıyla da dikkat çekiyor. Kok Ağa’nın, kızı Dilşah tarafından yönetildiği bilinen bu zindan, bölgede Ezidîler ve diğer yerel halk için derin bir anlam taşıyor.
Zindan ve Tarihi Arka Plan 18. yüzyılın başlarında, Van’ın Çaldıran ilçesi stratejik bir konuma sahipti. Bölgede yaşayan Ezidî halkın lideri olan Kok Ağa, siyasi gücünü korumak ve bölgedeki asayişi sağlamak adına zindanı inşa etti. Zindanın, hem hapishane olarak kullanıldığı hem de zaman zaman işkence odası olarak hizmet verdiği biliniyor. Zindan, halk arasında "Dilşah’ın Zindanı" olarak da anılıyor, çünkü inşasından bir süre sonra yönetimini Kok Ağa’nın kızı Dilşah devralmıştı. Dilşah, dönemin geleneklerine göre kadın bir yönetici olarak güçlü bir figür haline geldi.
Yapının mimari özellikleri, o dönem Ezidî topluluğunun hem kültürel hem de savunma ihtiyaçlarına uygun şekilde tasarlandığını gösteriyor. Yerin altına gizlenmiş bu zindan, gizliliğiyle dikkat çekiyor ve bölgedeki savunma sisteminin önemli bir parçasını oluşturuyordu. 307 yıldır ayakta kalan bu yapı, hem tarihsel hem de mimari açıdan büyük bir değer taşıyor.
TARİHİ ESERLER TAHRİP EDİLİYOR
Zindan da Tehdit Altında Ancak, son yıllarda Van ve çevresindeki tarihi yapılar büyük bir tehdit altında. Özellikle gençler arasında yaygınlaşan sprey boya kullanımıyla, birçok tarihi eser tahrip ediliyor. Duvarlara yazılan yazılar, semboller ve boyamalar, bu eşsiz tarihi yapıların estetik değerini zedelediği gibi, yapının tarihini ve dayanıklılığını da tehlikeye sokuyor. Sprey boyalarla yapılan tahribat, taş yapılar üzerinde geri dönülmesi zor izler bırakıyor. Van ve çevresindeki birçok tarihi yapı gibi Kok Ağa Zindanı da bu tehditlerle karşı karşıya.
KÜLTÜREL MİRASI KORUMA ÇAĞRISI
Bölgedeki yetkililer ve tarihçiler, bu tür yapıların korunması için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor. Halkın ve özellikle gençlerin bu tarihi alanların değerini anlaması, bu yapıların korunması için hayati önem taşıyor. Tarihi ve kültürel mirası gelecek nesillere aktarabilmek için zindanın restore edilmesi ve sprey boyalarla yapılan tahribatların engellenmesi şart. Van Büyükşehir Belediyesi de tarihi korumaya yönelik yaptığı çalışmalarda zindanın yeniden yapılan tahribatlardan temizlenmesine yönelik çalışmalar yaparak aynı zamanda vatandaşlara da çağrıda bulunarak geçmiş tarihe vatandaşların bakması ve koruma gerektiğini belirtti.