Ermeni Orta Çağ mimarisinin önemli örneklerinden biri olan Saint Stefanos Kilisesi’nin 17. Yüzyılda inşa edildiği bilinmektedir. Mimarisi ve konumu olarak ihtişamlı bir duruş sergileyen Saint Stefonos Kilisesi, varlığını günümüze kadar korumuş olsa da ne yazık ki derine avcıları tarafından tahribata uğramış ve uğramaya devam etmekte. Bend-i Mahi Çayının hemen yanında yükselen Aksorik Dağı’nın yamacında inşa edilen kilise, çevresinde barındırdığı mezar şapeli ve keşiş hücreleri ile bir manastırın parçası olduğunu kanıtlamaktadır. Bu muhteşem yapısı ve etrafında bulunan mezar sapeli nedeniyle define avcılarının hedefi haline geldi.
Sahipsiz kalan kilise harap ediliyor
Mimarisi ve tarihi yapısı nedeniyle define avcılarının hedefi haline gelen Saint Stefonos Kilisesi, ne yazık ki tahrip edilerek orijinalliğini kaybetmekte ve yok olmaya yüz Kilisenin çevresinde barındırdığı keşiş hücreleri tamamen yıkılmış ve sadece temel yapısı kalmıştır. Kilisenin fiziki yapısında tahribatlar olmasına rağmen varlığını korumaya devam ediyor. Ancak kilise koruma altına alınıp turizme kazandırılması halinde mevcut varlığını da kaybederek tarihin tozlu raflarında yerini alacak.
Saint Stefanos Kilisesi’nin Kilisenin mimari yapısı
Aksorik Dağı’nın doğu yamacında inşa edilen kilisenin mimari yapısı şu şekilde:
Dogu-batı istikametinde: girişteki tonozlu mekanla birlikte, 12×7 metre ölçülerinde, dikdörtgen planlı bir yapıya sahip. Kilisenin yüksekliği ise 12 metredir. Kilisenin içerisine batıdaki bir kapıdan girilmektedir, ancak kapı yıkılmış ve duvarlarda tahrip var. Kuzeydeki bir kapıdan ise, Saint Etienne’nin mezar şapeline geçilmektedir.
Saint Etienne kimdir?
İlk Şehit ve İman Sembolü olarak adlandırılan Saint Etienne (Aziz Étienn) Hristiyanlık inancını savunan ilk kişi olarak taşlanarak şehit edildiği için “Protomartir” unvanına sahiptir. Bu olay, hem Ermeni Kilisesi’nde hem de genel Hristiyanlık tarihinde önemli bir semboldür. Ermeni Apostolik Kilisesi, Aziz Étienne’in anısını birçok farklı vesileyle kutlar. Bu kutlamalar sırasında Surb Stepanos’un hayatı, fedakarlığı ve iman gücü vurgulanır. Ermeniler için Aziz Étienne, sadece ilk şehit değil, aynı zamanda inançlarına olan bağlılıklarını ve zorluklara rağmen dini miraslarını koruma kararlılıklarını simgeler. Bu yüzden Aziz Étienne’e adanmış yapılar, ayinler ve dualar, Ermeni kültüründe derin bir yer tutar.
Bu değerli miras turizme kazandırılmalı
Bütün tahrip ve yıkımlara rağmen varlığını günümüze kadar koruyan Saint Stefonos Kilisesi bir an önce koruma altına alınarak turizme kazandırılması gerekiyor. Bu durumda Van Valiliği ve Muradiye ilçe Kaymakamlığı koordineli bir şekilde çalışmalara başlayarak değerli tarihi yapıyı bir an önce restore ederek turizme kazandırılması gerekiyor.
Saint Stefonos Kilisesine nasıl gidilir?
Van’ın Muradiye ilçesinde bulunan tarihi Saint Stefonos Kilisesi ilçe merkezine 2,5 kilometre uzaklıkta ve Van Çaldıran karayolu üzerinde kilise Mahallesi’nde, Bend-i Mahi Çayının hemen yanında bulunan Aksorik dağının doğu yamacında yer almaktadır.
