Van’da 9’uncu gezegen olarak bilinen ve 10 ay kış yaşayan Bahçesaray, Türkiye'nin en yüksek çığ tehlikesine sahip bölgelerinden biri olarak bilinirken, günlerdir devam eden yoğun kar yağışı ve çığ tehlikesi nedeniyle yetkililer tarafından ulaşıma kapatıldı. İlçede kasım ayında başlayan kış çilesiyle birlikte asırlardır çözüm yolu aramak yerine ulaşım yolları kapatılıyor.
4-5 Şubat 2020'de Van'ı derinden sarsan çığ felaketi üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen, bölgede alınan önlemlerin yetersiz olduğu bir kez daha gözler önüne seriliyor. 42 canın hayatını kaybettiği bu acı olayın ardından çığ için somut ve etkili bir önlem alınamaması, bölge halkını bir kez daha mağdur ediyor. Çığ tehlikesi nedeniyle karayolu ulaşıma kapatıldığında, ilçeye ulaşım sorunu yaşayan bölge halkı, felaketin ardından halen çığ için gözle görülür bir önlem alınamamış olmasına tepki gösteriyor. Olayın üzerinden geçen yıllara rağmen, bölgede çığ felaketlerine karşı etkili bir çözüm bulunamamış olması, güvenli ulaşımın sağlanmasında ciddi sorunlara neden oluyor. İlçeye gidenlerin ulaşım sorununun her geçen gün arttığı bir ortamda, çığ tehlikesiyle başa çıkabilmek için acil önlemler alınması çağrısı yapılıyor.
KAPATMAK YERİNE ÇÖZÜM BULUNMALI!
Dokuzuncu gezegen olarak adlandırılan Van'ın Bahçesaray ilçesi, her yıl tekrarlanan çığ felaketleriyle adını duyururken, ilçenin tünel ve yol sorunu hala çözüme kavuşmuş değil. Gevaş ile Bahçesaray ilçeleri arasında yapılacağı sözü verilen tünel projesi, 6 yıl geçmesine rağmen hala hayata geçirilemezken vatandaşlar ulaşım yolunun kapatılması yerine çözüm üretilmesi gerektiğini vurguluyor. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Gülşen Orhan, 2018 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Gevaş-Bahçesaray arasında 9 kilometre uzunluğunda iki yeni tünel yapılacağını açıklamıştı. Ancak, geçen 6 yıl içinde tünel inşaatı başlamadığı gibi, 2020 yılında yaşanan çığ felaketinde 42 kişi yaşamını yitirdi. Orhan, çalışmanın tamamlandığını belirtmiş ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın projenin ihalesini yapacağını ifade etmişti. Ancak, beklenen gelişmelerin yaşanmaması bölge halkını endişelendirirken, çığ tehlikesi ve ulaşım sorunu hala çözülebilmiş değil. Planlanan tünel, 100 kilometrelik yolu 29 kilometreye indirecekti. Bölge sakinleri, güvenli bir ulaşım için acil önlemler alınması ve tünel projesinin bir an önce hayata geçirilmesi çağrısında bulunuyor.
TÜNEL ÇÖZÜM BEKLİYOR
Van'ın Bahçesaray ilçesinde 2016 yılında hizmete giren prefabrik kar tüneli olan Karabet Tüneli, bölge halkının ulaşım sorununu gidermede yeterli olmadığı görülüyor. Her yıl yoğun kar yağışı nedeniyle aynı mağduriyeti yaşayan Bahçesaraylılar, 110 kilometrelik Van-Bahçesaray yolunun kapanması durumunda 325 kilometrelik Hizan-Bitlis-Tatvan-Van yolunu tercih etmek zorunda kalıyor. Van'da 4-5 Şubat 2019 tarihlerinde peş peşe yaşanan çığ felaketleri, 11'i jandarma ve 9'u güvenlik korucusu olmak üzere 42 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştu. Bu acı olayın ardından bölgede benzer felaketlerin yaşanmaması için önlemler artırılsa da, Bahçesaray'ın ulaşım sorununu çözecek olan tünel projesi hayata geçirilmedi. Metrelerce kar yağışıyla mücadele eden Bahçesaraylılar, her kapanan yolun ardından uzun ve zorlu bir yolculuğa çıkma mecburiyetiyle karşı karşıya kalıyor. Bahçesaray ilçesinin ulaşım sorununu kökten çözecek bir tünelin hala yapılmamış olması, bölge halkında büyük bir beklenti ve talep oluşturuyor.
KESİN ÇÖZÜM ŞART!
Van'da AFAD koordinesinde 7 kurumdan 16 teknik personelin bir araya geldiği "Çığ Tehlikesini Belirleme ve İzleme Komisyonu", bölgedeki riskli alanlarda gerçekleştirdiği ölçümlerle çığ tehlikesini önceden belirleyip önlem almaya çalışıyor. Ancak, bu önlemler çığ riskini tamamen ortadan kaldırmak için yeterli olmuyor. Komisyon üyeleri, Van'da çığ tehlikesi bulunan alanlarda detaylı ölçümler yaparak, olası tehlikeleri belirleme ve izleme konusunda önemli bir rol üstleniyor. Ancak, buna rağmen bölgedeki çığ riskini tamamen ortadan kaldırmak için alınan önlemlerin yeterli olmadığına dikkat çekiliyor.
MOBİL ÇIĞ OLUŞTURULDU ANCAK…
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen yerli ve milli " Çığ Mobil" uygulamasının, potansiyel çığ tehlikesi olan 43 ilde çığ afetiyle oluşabilecek can ve mal kayıplarının önüne geçmeyi amaçladığını açıkladı. Bu uygulama sayesinde Bitlis, Ağrı, Malatya, Adıyaman, Erzincan, Rize, Düzce, Bolu, Şırnak, Hakkari, Muş, Batman, Kars, Kocaeli, İzmir, Niğde, Van, Siirt, Hatay, Tunceli, Erzurum, Bilecik, Isparta, Kahramanmaraş, Elazığ, Sivas, Iğdır, Artvin, Trabzon, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Sinop, Kastamonu, Adana, Mersin, Ordu, Bingöl, Ardahan, Tokat, Kayseri, Yozgat ve Diyarbakır'daki potansiyel çığ başlama bölgeleri belirlenebiliyor. Uygulama, bu bölgelere yaklaşıldığında sesli uyarılar yaparak güvenli rotalar çizilmesine yardımcı oluyor. Ancak uygulamanın Bahçesaray için ne kadar etkili olacağı konusu ise belirsizliğini koruyor. Yolun kapatıldığı giriş çıkışların olmadığı karayolunda önceden sesli kar uyarısının olmasının yetersiz kalacağını düşünen vatandaşlar tünel taleplerini yenilediler.