Van'da, bölgenin önemli değerlerinden olan ve Alaska'daki somon balıkları gibi akıntının tersine yüzerek uçarcasına derelere akın eden inci kefallerinin muhteşem yolculuğu devam ediyor. 15 Temmuz’da sona erecek av yasağı öncesi DEM Parti Van Milletvekili Mahmut Dindar meclise soru önergesi sundu.
Dünya’da sadece Van Gölü’nde yaşayan İnci Kefali av yasağı 15 Temmuz’da sona eriyor. Geçtiğimiz yıl kuraklıkla mücadele eden inci kefalleri, yolculuğu tamamlayamadan telef oluyordu, bu yıl artan yağışlar balık göçünün daha sağlıklı bir şekilde yapılmasına katkı sağladı. İnci kefalleriyle ilgili gerekli koruma önlemlerinin alınması gerektiğini söyleyen DEM Parti Van Milletvekili Dindar Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı soru önergesi sundu.
Meclise sunulan önergede şu ifadelere yer verildi:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki sorularımın Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından Anayasanın 98’ inci ve TBMM İçtüzüğünün 96’ ncı ve 99’ uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim.
Van Gölü’nde yaşayan ve Van Gölü havzasında çoğalan “Van İnci Kefali Balığı” (Chalcalburnus tarichi) tür olarak korunması gereken önemli bir varlığımızdır. Bu kapsamda özellikle üreme dönemlerinde kaçak avcılığın önlenmesi, avcılık dönemlerinde aşırı avlanmanın önüne geçilmesi ve Van Gölü’nün kirletilmemesi İnci Kefali balığının tür olarak devam için gereklidir. Dünyada sadece Van Gölü'nün sodalı suyunda yaşayabilen İnci Kefali balığı; üreme alanı olan akarsu ve dere yataklarına göç ederek tatlı sularına yumurtalarını bırakmaktadır.
Her yıl 15 Nisan - 15 Temmuz tarihlerinde inci kefali balığının avlanması, bulundurulması, satışı ve nakli yasak olduğunu ve yasaklara uymayanlar hakkında idari para cezalarının uygulanacağı ilgili kurumlarca kamuoyuna duyurulmaktadır. Ancak hem kaçak avcılığın tam olarak önlenmemesi hem de bilinçsiz avlanmanın yaygın olması ve Van Gölü’nün aşırı kirletilmesi bu türün yaşam alanlarını kısıtlamaktadır. Hem inci kefali balığının hem de bu çevre havzada yaşayan/üretilen diğer balık türlerinin yaşam alanlarını tehdit eden diğer bir faktör de suyun debisini ve miktarını mevsimsel olarak etkileyen HES barajlarıdır. Van’da Erciş ve Muradiye başta olmak üzere Van Gölü ile bağlantılı yüzden fazla dere ve akarsu bulunmaktadır. Bu derelerin evsel ve sanayi atıklarından arındırılması, HES’ler nedeniyle azalan su seviyesinin özellikle üreme-yumurtlama mevsiminde belli bir düzeyin altına düşürülmemesi; tehdit altındaki inci kefali balığının korunması için önemlidir.
Bu bağlamda:
1) İnci Kefali Balığı (Chalcalburnus tarichi) türüne ilişkin temel güncel istatistikler nelerdir?
2) Van Gölü’nde kaç balıkçı avcılık yapmaktadır? Yıllık toplam av miktarı ne kadardır? Bilinçli avcılık amacıyla balıkçılara yönelik verilen eğitimler ve destekler nelerdir?
3) Avcılıkta kullanılan gemi ve benzeri araçların gölü kirletmemesi amacıyla hangi tedbirler alınmaktadır?
4) 15 Nisan-15 Temmuz dönemi arasında devam eden avlanma yasağı ihlallerine ilişkin temel veriler nelerdir? Bu kapsamda uygulanan yaptırımlar nelerdir?
5) 15 Temmuz’da biten avlanma yasağından sonra aşırı avlanmanın önüne geçmek ve bilinçli avlanma için bakanlığınızın aldığı tedbirler nelerdir?
6) Van Gölü havzasında inşa edilen HES’lerin Van İnci Kefali Balığı türüne verdiği zararlara ilişkin bakanlığınızın bir araştırması var mıdır?
7) Van Gölü havzasında inşa edilen HES’lerin ÇED raporlarında Van İnci Kefali Balığı’na etkisi bir faktör olarak değerlendirmekte midir?
8) Dünya’da sadece Van Gölü’nde yaşayan İnci Kefali balığının tehdit altında kalmaması için alınan tedbirler nelerdir?
