Pasif içici konumunda kalanlar, herhangi bir kural ihlalinde bulunmadığı için oruca devam edebilir. Ancak bilerek ve isteyerek sigara dumanını içine çekmek, orucu bozan bir eylem kabul edilir. Bu eylem, aynı sigara içmek gibi değerlendirilir ve orucu geçersiz hale getirir. Özellikle Ramazan’da kasten bozulan oruç için kaza ve kefaret gibi sorumluluklar doğar. Bu yüzden oruç tutan birinin sigara dumanından sakınması önerilir ve bilerek dumanı çekmekten uzak durması gerekir.
ORUÇLUYKEN İSTEMEDEN SİGARA DUMANI YUTMAK ORUCU BOZAR MI?
İstemeden sigara dumanı yutmak, orucu bozmaz. Bu durum genellikle kalabalık ortamlarda veya açık alanlarda farkında olmadan yaşanır. Oruç esnasında irade dışı gelişen olaylar, orucun geçerliliğini etkilemez. İslam âlimleri, kontrol edilemeyen veya aniden gerçekleşen bu tip durumları oruç açısından mazur görür. Maruz kalınan duman, kişinin elinde olmayan sebeplerle boğaza giriyorsa orucun bozulmadığı kabul edilir. Bu yüzden kazara duman soluyan kimse, orucunu sürdürür ve daha sonra kaza orucu tutması gerekmez. Önemli olan, niyetli iken bilerek duman çekmemektir. İstemeden duman yutmak, orucun manevi bütünlüğünü de bozmaz.
ORUÇLUYKEN BİLEREK SİGARA DUMANI İÇİNE ÇEKMEK ORUCU BOZAR MI?
Oruç tutan birinin bilerek ve isteyerek sigara dumanını içine çekmesi, orucu bozar. Bu eylem, sigara içmekle aynı niteliktedir. Duman, tütün veya benzeri bir keyif verici madde aracılığıyla kasıtlı olarak vücuda alındığında yeme-içme yasağının ihlali söz konusu olur. Din kaynaklarında, oruçlu halde sigara içen ya da dumanı kasten içine çeken kişinin orucunun bozulacağı net biçimde belirtilir. Bu durum Ramazan’da yaşanırsa kaza orucu ve kefaret orucu tutmak gerekir. Kefaret, peş peşe 60 gün oruç olarak bilinir. Bu yüzden oruçlu kişi, sigara dumanından uzak durmalı ve özellikle kendisi içmemelidir.
SİGARA DUMANI KOKLAMAK ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanının kokusunu duymak, tek başına orucu bozmaz. Ortamda kalan koku, maddesel bir alım sayılmadığı için oruca zarar vermez. Ancak sadece kokuyu almakla kastedilen şey, istem dışı olarak havadaki sigara kokusunu fark etmekse bir sakınca görülmez. Kasten dumanı derin nefesle içe çekmek ise farklı bir durumdur. Eğer koklama bahanesiyle haz almak veya nikotin ihtiyacını gidermek maksadı taşıyorsa oruç bozulur. Dumanı içine çekmekle sigara içmek aynı kategoride değerlendirilir. Sırf kokuyu duyumsamak orucu etkilemez ama o kokudan bilinçli şekilde faydalanmaya çalışmak orucun geçerliliğine engel olur.
SİGARA DUMANINA MARUZ KALMAK ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanına maruz kalmak, orucun bozulmasına yol açmaz. Bir kimse etrafta sigara içenlerin dumanını istemeden soluyorsa, bu pasif maruziyet olarak kabul edilir. Bu durum oruç açısından mazur görülür ve orucu bozmaz. Diyanet’in fetvalarına göre, başkasının içtiği sigaranın dumanına bilmeden maruz kalan kişi orucuna devam edebilir. Fakat dikkat edilmesi gereken nokta, bu maruziyetin bilerek olmamasıdır. Kasten sigara dumanı dolu bir ortamda keyif için oturmak veya dumanı isteyerek çekmek, orucun ruhuna aykırı sayılır. Yine de sadece dumana mecburi şekilde maruz kalanlar, oruçlarını geçerli sayabilir.
BAŞKASININ SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR MI?
Başkalarının sigara içmesi sonucu ortaya çıkan dumana istem dışı şekilde maruz kalmak, orucu bozmaz. Bu pasif içicilik halinde, oruç tutan kişi kendi iradesini kullanarak dumanı içe çekmez. Dolayısıyla yeme-içme yasağını ihlal eden bir davranış yapıldığı söylenemez. Diyanet kaynakları da bu konuda açık bir şekilde, başkasının içtiği sigaradan etrafa yayılan dumandan dolayı orucun bozulmayacağını belirtir. Ancak kişi o dumandan zevk almak veya nikotin almak amacıyla özellikle içine çekerse hüküm değişir. Bu durumda kendi isteğiyle bir madde alınmış sayıldığı için oruç bozulur.
SİGARA DUMANINI YUTMAK ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanını yutmak ifadesi, genellikle derin nefesle dumanı içinize çekmek anlamına gelir. Kişi bunu bilerek yaparsa oruç bozulur, çünkü bu eylem sigara içmeyle eşdeğer kabul edilir. İbadet sırasında tütün dumanının kasıtlı olarak ciğerlere çekilmesi, yeme-içme yasağını ihlal eden bir fiildir. İslam âlimleri, bu davranışın keyif verici madde alımı olarak değerlendirildiğini söyler. Buna karşılık, etrafta oluşan sigara dumanını istemsiz şekilde yutmak orucu bozmaz. Kontrol dışı durumlarda kişi sorumlu tutulmaz. Bu yüzden boğaza kazara duman kaçması orucu geçersiz kılmaz. Önemli olan, bilinçli olarak dumanı çekmemektir.
DİYANET'E GÖRE SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR MI?
Diyanet İşleri Başkanlığı’na göre, sigara kullanmak orucu bozar. Bu kapsamda, sigara dumanını bilinçli şekilde içine çekmek de aynı kuraldadır. Yani bir kişi Ramazan’da veya diğer oruç günlerinde sigara içerse ya da dumanı isteyerek teneffüs ederse, oruç ihlal edilmiş olur. Diyanet açıklamalarında, sigara ve türevi maddelerin yeme-içme türünde kabul edildiği vurgulanır. Dolayısıyla sigara dumanı da aynı hükme tabidir. Ancak başka birinin içtiği sigaranın dumanına bilmeden maruz kalmak orucu bozmaz. Diyanet, bu konuda sorulan sorulara, istem dışı maruziyetin orucu etkilemediği şeklinde cevaplar vermektedir.
SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR MI, KAZA GEREKİR Mİ?
Sigara dumanı nedeniyle oruç bozulması, kişinin bilerek dumanı çekmesiyle olur. Bu eylem gerçekleştiğinde, en azından kaza orucu tutmak zorunludur. Kişi Ramazan’da sigara içerek orucu bozmuşsa, kaza ve kefaret gerekebileceği belirtilir. Kefaret, ardışık 60 gün oruçtur ve kasten bozulan Ramazan oruçlarında devreye girer. Buna karşın, sigara dumanına istemeden maruz kalınırsa oruç bozulmaz. Bu durumda kaza orucu da gerekmez. İslam kaynakları, pasif duman solumayı orucu zedeleyen bir fiil saymaz. Özetle, sigara dumanı yüzünden orucun bozulması bilinçli bir davranışla mümkündür ve bu durumda kaza devreye girer.
SİGARA DUMANIYLA BOZULAN ORUÇ İÇİN KEFARET GEREKİR Mİ?
Ramazan orucunu kasten bozmak, genellikle kefaretle sonuçlanır. Sigara içmek veya kasten sigara dumanı çekmek de bu kategoriye girer. Bu nedenle, birisi bilerek sigara içtiğinde oruç bozulur ve kefaret gereği doğar. Kefaret, 60 gün üst üste oruç tutmak şeklinde yerine getirilir. Ayrıca bozulmuş olan günün kazası da tutulur. Bu durumun nedeni, kasten yeme içme hükmündeki bir fiilin yapılmasıdır. Eğer söz konusu eylem Ramazan dışında bir nafile oruçta yaşanıyorsa kefaret devreye girmez, sadece kaza gerekir. Ramazan’da dumanla oruç bozmak ise hem kaza hem de kefaret sorumluluğu doğurabilir.
ELEKTRONİK SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR MI?
Elektronik sigara da orucu bozar. İçinde nikotin ve aroma barındıran buhar, tıpkı geleneksel sigara dumanı gibi keyif verici bir maddedir. Buharın solunması, tütün mamulü tüketmek gibi kabul edilir. Diyanet, bu tür maddelerin oruç yasağına dâhil olduğunu belirtir. Elektronik sigaranın dumanı ya da buharı, bilinçli şekilde ciğerlere çekildiğinde oruç bozulmuş olur. Bu durum aynı zamanda sigara içmeyle aynı kefeye konur. Ramazan’da veya farz oruçta bu fiil yapıldığında kaza ve kefaret gerektirebilir. Eğer sadece ortamdaki elektronik sigara buharına istemeden maruz kalma söz konusuysa oruç bozulmaz.
SİGARA DUMANI YA DA NARGİLE DUMANI ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanı gibi nargile dumanı da orucu bozar. İkisi de tütün veya benzeri maddeler içerir ve keyif verici bir amaçla solunur. Nargile dumanını isteyerek ciğerlere çekmek, yeme-içme kapsamındaki bir davranış gibi değerlendirilir. Bu nedenle, Ramazan’da veya diğer farz oruçlarda nargile içmek orucu ihlal eder. Kişi bilerek bu fiili işlerse kaza ve kefaret orucunu üstlenmesi gerekir. Pasif maruziyet ise farklıdır. Yanında nargile içen birinin dumanına istemeden maruz kalmak orucu geçersiz kılmaz. Önemli olan, o dumandan bilinçli biçimde faydalanmamak ve isteyerek içine çekmemektir.
SİGARA DUMANI ORUCU ZEDELER Mİ?
Teknik olarak oruç ya bozulur ya da bozulmaz. Zedelenme diye ayrı bir durumdan söz edilmez. Sigara dumanını istemeden solumak, orucu bozmadığı için bir sorun oluşturmaz. Bu nedenle “zedeler” ifadesi tam karşılık bulmaz. Ancak bilerek duman çekmek, orucu doğrudan bozar. Pasif duman maruziyeti hem orucun geçerliliğini sürdürmesini sağlar hem de ek bir günah yüklemez. Yine de oruçlu bir kimsenin, sigara dumanına bilerek ve isteyerek yakın durması uygun görülmez. Bu davranış, orucun manevi yönünü zayıflatabilir ve kişinin oruç hassasiyetine gölge düşürebilir. Yine de teknik anlamda “zedelenme” yerine “bozulma” veya “bozulmama” kavramları kullanılır.
SİGARA DUMANI ORUCUN SEVABINI AZALTIR MI?
İstemeden maruz kalınan sigara dumanı, orucun sevabını azaltmaz. Bu durumda kişi aktif bir şekilde yeme-içme hükmündeki bir fiili gerçekleştirmediği için ibadetine tam olarak devam eder. Fakat kasıtlı olarak sigara dumanını solumak veya o dumandan keyif almaya çalışmak, mekruh sayılabilecek bir davranıştır. Mekruh işler, ibadetin sevabında azalmaya neden olabilir. Bu nedenle, oruçlu bir kimsenin dumanlı ortamlarda uzun süre kalmaması tavsiye edilir. Zaruri bir durum yokken sürekli sigara dumanı olan yerde bulunmak, orucun manevi özünü olumsuz etkileyebilir. Yine de sadece istemsiz maruziyet sevabı eksiltmez.
SİGARA DUMANLI ORTAMDA BULUNMAK ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanlı ortamda durmak tek başına orucu bozmaz. Pasif duman soluyan kişi, herhangi bir iradi yeme-içme fiilinde bulunmazsa oruç geçerli kalır. Bu nedenle kalabalık bir aile ortamında veya açık havada sigara içenlerle aynı yerde oturmak, oruç bozucu bir etki yapmaz. Fakat dumanlı bir ortamda keyif almak ya da nikotin ihtiyacını kısmen gidermek amacıyla derin nefeslerle dumanı içe çekmek, oruç yasağını ihlal eder. Bu davranış dumanı bilerek solumak anlamına gelir. İmkan varsa, oruç hassasiyetini korumak için dumansız mekânları tercih etmek daha uygundur.
SİGARA DUMANI SOLUMAK ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanı solumak ifadesi, tamamen istemsiz bir durumsa orucu bozmaz. Örneğin sokakta yürürken aniden gelen dumanı kısa süreli solumak, yeme-içme hükmünde değildir. Ancak bu soluma bilinçli şekilde, “biraz nikotin çekeyim” düşüncesiyle yapılıyorsa oruç bozulur. Oruç, beden ve ruhun disiplinini hedefler. Kasıtlı duman solumak, ibadetin o disiplinini aksatan bir fiil kabul edilir. Bu yüzden, oruçlu kimse sigara dumanını bilerek teneffüs etmemeli ve bu konuda özen göstermelidir. İstemeden kısa süreli maruziyet ise orucu geçersiz kılmaz ve ek bir telafi gerektirmez.
HANGİ DURUMLARDA SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR?
Sigara dumanının orucu bozması için bilinçli bir fiil olması gerekir. Kişi oruç tutarken sigara yakıp içerse oruç bozulur. Ayrıca başka biri içiyor olsa bile, keyif amaçlı o dumandan faydalanmaya çalışmak ve derin derin içine çekmek de aynı sonuçtur. Bu eylemler, yeme-içme kapsamına giren maddesel alım olarak tanımlanır. Din âlimleri, tütün ve benzeri maddelerin bu şekilde tüketilmesini oruç yasağına dâhil eder. Ancak dumana irade dışında maruz kalmak, orucu bozmaz. Burada temel nokta, kasten içe çekme olup olmadığıdır. İstemeden oluşan maruziyet, oruca zarar vermez.
ORUÇU BOZAN ŞEYLER ARASINDA SİGARA DUMANI DA VAR MI?
Oruç bozucu fiiller genelde yeme, içme ve cinsel ilişki şeklinde sıralanır. Sigara içmek, keyif verici bir maddeyi vücuda almak olarak değerlendirildiğinden oruç bozucu sayılır. Ancak dumanın kendisi, pasif şekilde solunduğunda bu listeye girmez. Burada fark, kişinin aktif olarak sigara veya duman tüketip tüketmediğidir. İslam âlimlerinin çoğu, sigaranın yanı sıra nargile ya da elektronik sigara gibi benzer keyif verici maddelerin de aynı hükümde olduğunu söyler. Dolayısıyla sigara dumanı listede ayrı bir başlık şeklinde yer almaz ama sigara kullanımıyla oruç bozulduğu için duman da aynı kategoriye dahildir.
SİGARA DUMANI ORUÇ İBADETİNİ ETKİLER Mİ?
Sigara dumanı, oruç ibadetini iki şekilde etkiler. Birincisi, duman istem dışı solunuyorsa ibadete olumsuz bir etkisi olmaz. Bu durumda oruç bozulmadığı gibi sevabında da azalma görülmez. İkincisi, duman kasıtlı şekilde içe çekiliyorsa oruç geçersiz hale gelir. Bu noktada kaza ve kefaret sorumluluğu doğabilir. Sigaranın veya benzer ürünlerin oruç tutan birine zararlı olacağı açıktır. Hem bedeni hem manevi açıdan sakıncalar barındırır. Bu yüzden oruçlu bir kimsenin, sigaradan ve dumanından özellikle uzak kalması önerilir. Böylece ibadet düzeni bozulmaz ve oruç manevi bütünlüğünü korur.
