Van’da son yıllarda sivil toplum kuruluşlarının (STK) ve derneklerin sayısında gözle görülür bir artış yaşanırken, “Başkan” sıfatını taşıyan kişilerin sayısı da hızla artıyor. Öyle ki, şehirde adım başı bir başkana rastlamak mümkün hale gelmiş durumda. Ancak, bu durum beraberinde önemli bir eleştiriyi de getiriyor: Van’ın yıllardır çözülemeyen asırlık sorunları yerinde sayarken, tabela şehri haline gelen Van’da STK ve derneklerin bu sorunlara yönelik somut bir çalışma yapmaması, vatandaşların tepkisini çekiyor.
Van’ın kronikleşmiş sorunları arasında yer alan park sıkıntısı, trafik kaosu, imar problemleri, istihdam ve işsizlik gibi temel meseleler çözüm beklerken, bu sorunları çözmek amacıyla kurulan dernek ve STK’lar, iddialarının aksine siyasetten uzak durmayı başaramıyor. Çoğu dernek ve STK, siyasi partilerin arka bahçesi gibi hareket ederek, sadece yakın durdukları partilerin görüş ve duruşunu destekleyen açıklamalar yapıyor; bunun dışında herhangi bir somut girişimde bulunmuyor.
VAN’DA KAÇ TANE STK VE DERNEK VAR?
Van İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’nün resmi verilerine göre, şehirde 550 kayıtlı dernek bulunuyor. Siyasi partilerin tabelaları da eklendiğinde bu sayı 750’yi aşıyor. Ancak bu kuruluşlarda herkesin bir “Başkan” veya ona benzer bir unvana sahip olması dikkat çekiyor. Başkan, ikinci başkan, başkan vekili, yardımcı başkan gibi unvanlarla donatılmış kişiler, özel kalem ekipleriyle birlikte şehrin sokaklarında dolaşırken, Van halkı bu kalabalık başkanlar ordusunun sorunların çözümüne katkı sağlamasını bekliyor.
ODALAR VE BAŞKANLIK SİSTEMİ
Dernekler ve STK’ların yanı sıra, kentin ekonomisi adına çalıştığı belirtilen odalar da benzer eleştirilerle karşı karşıya. Bu odalarda çalışan kişi sayısı oldukça sınırlıyken, herkesin bir “başkan” sıfatı taşıması dikkat çekiyor. Bir oda başkanının, özel kalemi; o özel kalemin de başka özel kalem yardımcıları olduğu belirtiliyor. Ancak halk, bu organizasyonların isim ve unvan bolluğundan ziyade, şehrin ekonomik sorunlarına somut çözümler üretmesini istiyor. Van’da STK’lar, dernekler ve odalar isim ve tabela zenginliğiyle ön planda olsa da, kentin gerçek sorunlarına çözüm üretmek konusunda yetersiz kalıyor. Vatandaşlar, bu yapılar arasında sorumluluk ve etkinlik açısından ciddi bir dönüşüm bekliyor. Türkiye genelindeki 167 parti bulunuyor. Kentte ise aktif olan 20 partinin varlığı, bu alandaki yoğunluğun açık bir göstergesi. Van'daki parti başkanlarının sayısı bini bulurken, 550 dernek ve bin 184 kişilik başkanlık ekibiyle birlikte toplam başkan sayısı binleri aşıyor.
“SAYI ÇOK ÇÖZÜM YOK”
Van’da icraattan çok tabelaların yer aldığını söyleyen Ferhat Kuşan isimli vatandaş "Seçimlerden önce her şey çok güzel vaatlerle dolduruluyor ama sonra ne mi oluyor? Hiçbir şey! Trafik felç, altyapı çöküntüsü, çöplerin hala toplanmaması... Ne vaat edildiyse tam tersi oluyor gibi. Siyasiler bir çalışma yapmıyor, Van adına açılan derneklerde de bir çalışma girişim yok ama, derneklerin kurulma amacı belli ama bu dernekler açıldıktan sonra bir partinin bahçesi oluyor. Normalde derneklerin gücü şehirde ki sorunları çözmeye yeter ama maalesef bana dokunmayan yılan bin yaşasın bende başkan kalayım anlayışı ile hayatına devam eden sayısı çok fazla” dedi.
“BAŞKANLAR GÖREVLERİNİ İCRA ETMİYOR”
Feyyaz Kartal isimli bir başka vatandaş ise oda başkanlarının görevlerini yeterince icra etmediğini ifade etti. Kartal, “Van’da kurulan derneklerin birlikte hareket etmesi gerekiyor, her kafadan bir ses çıkması yerine tüm derneklerin tek kişide toplanmasıyla sorunların çözülebileceğine inanıyorum. Çünkü Van’da herkes başkan, konuşmayı bilen bilmeyen, sorunları bilen bilmeyen herkes başkan oluyor. Van’da dernek, STK ve oda başkanları görevlerini icra etmiyor, ben batıda yaşıyorum. Batının çevre düzeni olsun, yol ve şehircilik bakımından olsun Van’a göre çok ama çok üstünler” ifadelerine yer verdi.
“BUNA ÇÖZÜM BULUNMALI”
Kentin sorunlarının ancak ortak akılla çözüme kavuşturulacağını ifade eden bir diğer vatandaş İsmail Güzel ise, “Bizim kentimiz sahipsiz ve kadersiz bir kent olarak görülüyor. Ancak, gerçek şu ki, birlik ve beraberlik olmadıkça bu kent düzelmez. Ticaret odaları, turizmciler, dernekler ve sivil toplum kuruluşları gibi önemli paydaşlar, kentin geleceği için bir araya gelmelidir. Ancak böyle bir birlik, kentimizin sorunlarına çözüm bulmamızı sağlayabilir. Bugüne kadar, kentimizdeki başkanlık egoları ve çekişmeler, kent için yapılan işlerin önüne geçmiştir. Bu egoların bir kenara bırakılması gerekiyor ki gerçek anlamda kentimiz için iş yapabilelim. İşte o zaman, kentimizin sorunlarına çözüm bulmak için adımlar atabiliriz. Herkesin ortak bir amaç etrafında bir araya gelmesi gerekiyor: kentimizin refahı ve gelişimi. Ticaretin canlanması, turizmin artması, altyapının güçlendirilmesi ve sosyal hizmetlerin iyileştirilmesi gibi konularda iş birliği yapmalıyız. Kentimizin potansiyelini keşfetmek ve en iyi şekilde değerlendirmek için birlikte çalışmalıyız. Bu kent bizim kentimiz ve onun geleceği de bizim elimizde. Başkanlık egolarını bir kenara bırakarak, kentimizin gerçek ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmalı ve ortak çözümler üretmeliyiz.” Diye konuştu.
“BOŞ TABELALAR ŞEHİR VAN”
Son yıllarda özellikle aşiret derneklerinin de arttığını söyleyen Ali Kayhan isimli bir vatandaş, Van’da son yıllarda aşiret dernekleri artmaya başladı, özenti çok, bu aşiret dernek açtı hemen bende açayım, bende kurayım. Farklı illerde fabrika bacaları yükselirken bizde aşiret dernekleri açılıyor, bu korkunç bir manzara aşiret derneği nedir? Dernek dediğimiz şey bütünleşme sağlayan yerlerdir bu Van’da tam aksine ayrı bir gruplaşma, ötekileştirme adına kullanılıyor ve bu derneklerin tamamı partilerin arka bahçesi haline gelen yerlerdir. Partilerden beslenen, onlar adına çalışan dernekler, parti adına çalışan bir derneğin nasıl bir çözüm üretmesini beliyoruz ki. Takıyorlar sağına soluna iki silahlı koruma sanki çok önemli, devlet büyüğü gibi dolaşıyor başkan olarak, iş yapan insan yok ama başkanda çok” ifadelerini kullandı.
“SAĞIM SOLUM BAŞKAN SAKLANMAYAN EBE”
Van’ın hemen hemen tüm cadde ve sokaklarında boş tabelaların yer aldığını ve başkan sayısının giderek arttığını söyleyen Mahsun Yaşar isimli vatandaş ise, “Van’da artık kimse kimseye isiyle seslenmiyor, artık isimlerin yerini başkanlar almış, ‘Başkan ne yapıyorsun’ ‘Başkan neredesin’ ‘Başkan görüşelim’ gibi konuşmalar var artık. Rehberimde bile 100 kişiden fazla isim başkanla başlıyor ama vasfı yok. Çalışma yok, giy takım elbiseyi, al korumanı çok çarşıya gözlükle gözde insanlarla göz teması kuramıyorlar zaten. Van’da bu kadar başkan, dernek, STK, Oda varken sorunlar çözülmüyor, oraya tabela koysan ne fayda” şeklinde konuştu.
DERNEK NEDİR? NASIL KURULUR ŞARTLARI NELERDİR? DERNEKLER NE İŞE YARAR VE NEDEN KURULUR?
Dernek, insanların belli bir amaç için bir araya gelerek oluşturduğu topluluklardır. Dernekler herhangi bir kazanç amacı gütmeyerek toplumun faydasını gözetirler. Toplumun çıkarlarının bireysel çıkarlardan daha önemli olduğunu belirten dernekler her alanda kurulabilmektedir. Peki, dernek nedir? Nasıl kurulur şartları nelerdir? Dernekler ne işe yarar ve neden kurulur? İşte, dernek adı verilen topluluklar hakkında tüm ayrıntılar.
Günlük yaşamda sık karşılaşılan kavramlardan biri de dernek kelimesi olmaktadır. Toplumun gelişmesine katkı sağlayan bu toplulukların kurulması için birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
DERNEK NEDİR?
Dernek, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin belli bir amaç için bilgi birikimlerini ve çalışmalarını birleştirerek oluşturdukları kişi topluluklarına verilen isim olarak tanımlanmaktadır. Dernekler kanunda belirtilen usullere uygun olarak kurulmaktadır. Ahlaka ve kanuna ters düşen toplulukların dernek kurmasına kanunen izin verilmemektedir. En az 7 kişinin bir araya gelmesi ile kurulabilen dernekler bu topluluğa üye olacak insanların fiil ehliyetine sahip olmasına dikkat etmektedir. Dernekler kuruluş bildirimini bulundukları yerin en büyük mülki amirine verdiği andan itibaren tüzel kişilik statüsüne gelmektedir.
NASIL KURULUR, ŞARTLARI NELERDİR?
Derneklerin kurulabilmesi için birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunları şu şekilde ifade etmek mümkün olmaktadır:
- Dernekle ilgili iç tüzük hazırlama
- Kurulacak derneğin adı, üyelik koşulları, amacı, organları,
- Gerçek ya da tüzel olan en az 7 kişinin bulunması
- Derneği kuran kişilerin dernek tüzüğünü imzalaması
- Derneğe üye olan tüzel kişilerin var ise unvanı, yerleşim yerinin adresi, kuruluş belgesi
- Derneğe üye olacak yabancı kimselerin Türkiye'de yaşayabileceğine dair belge
- Derneğin merkezine oy birliği ile karar verilmesi
Dernek kurma ile ilgili Dernekler Kanunu’nda belirtilen tüm kurallara uyulması gerekmektedir. Dernek için gerekli olan kanun hükümlerine eksiksiz bir biçimde uyulması derneğin devamı için son derece olmaktadır. Dernekler kurulduktan sonra düzenli yapılması gereken bazı işler bulunmaktadır. Bu işlemler arasında defterleri tutma gelmektedir. Defterler; karar defteri, evrak defteri, üye defteri ve demirbaş defteri gibi birçok defterden meydana gelmektedir.
DERNEKLER NE İŞE YARAR VE NEDEN KURULUR?
Dernekler çeşitli alanlarda topluma yararlı olmak için insanların bir araya gelmesi ile oluşturduğu topluluklar olmaktadır. Derneklerin kuruluş amaçlarına göre görevleri de farklılık gösterebilmektedir.
- Ticaretle uğraşan dernekler: Ticaretle uğraşan derneklerde elde edilen gelir, ortak amacın gerçekleştirilmesi amacıyla dernek tarafından kullanılmaktadır.
- Kamuya herhangi bir alanda faydalı olan dernekler: Bu dernekler sunacakları her türlü hizmette toplumun yararını gözeterek faydalanılmasını sağlamaktadır.
- Dernek birlikleri: Kuruluş amacı aynı olan dernekleri aynı amaç için bir araya getirme işi sonucunda dernek birlikleri oluşmaktadır. Bunun için en az 5 derneğin üye niteliğine sahip olması gerekmektedir. Derneklerin çalışma ve işleyiş prensiplerini düzenleyen kanuna dernekler kanunu adı verilmektedir.