Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik” geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete'de yayımlandı. Yürürlüğe giren yönetmelik, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin, Bakanlıkça tarımsal amaçlı sezonluk olarak kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemleri kapsıyor. Yeni Doğu Gazetesi olarak geçtiğimiz günlerde Van Yüzüncü Yıl (YYÜ) Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Murat Tunçtürk ile konuyu gündeme getirdik. Detaylarını konuştuğumuz “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Kiraya Verilmesi”yle ilgili Van’da ilk toplantı yapıldı.
VAN’DA İLK TOPLANTI YAPILDI
Van İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Görentaş’ın başkanlığında, işlenmeyen tarım arazilerinin tespiti ve bu arazilerin üretime kazandırılması amacıyla kiraya verilmesi konulu bir bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya, Van’daki 13 İlçe Tarım ve Orman Müdürleri ile birlikte, tespit ve kiralama komisyonlarında görev alan teknik personel katıldı. Toplantıda, işlenmeyen tarım arazilerinin belirlenmesi süreci, tarım alanlarının etkin kullanımı ve bu arazilerin kiralanmasıyla ilgili mevzuatlar detaylı bir şekilde ele alındı. Van'ın tarımsal potansiyelinin artırılması hedefi doğrultusunda, atıl durumda bulunan arazilerin ekonomiye kazandırılması için yapılacak çalışmalar masaya yatırıldı. Ayrıca, kiraya verilecek arazilerin verimli şekilde kullanılması, çevresel sürdürülebilirlik ve yerel ekonomiye katkıları gibi konularda da görüş alışverişinde bulunuldu.
ÜRETİM KAPASİTESİNİN ARTIRILMASI
İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Görentaş, işlenmeyen tarım arazilerinin üretime kazandırılmasının hem bölge hem de ülke tarımına katkı sağlayacağını vurgularken, çiftçilerin bu fırsatlardan faydalanmasının önemli olduğunun altını çizdi. Görentaş, sürecin hızlı ve etkili bir şekilde ilerlemesi için ilçe müdürlükleri ve teknik personelin koordineli çalışması gerektiğini belirtti. Toplantıda ayrıca, kiralama süreçlerinde uygulanacak kriterler, başvuru prosedürleri ve çiftçilerin karşılaşabileceği zorluklara dair çözüm önerileri üzerinde duruldu. Bu adımların atılmasıyla Van’da tarım arazilerinin daha verimli kullanılması ve bölgenin tarımsal üretim kapasitesinin artırılması hedefleniyor.
YÖNETMELİKLE BELİRLENDİ
Tarım ve Orman Bakanlığı, işlenmeyen tarım arazilerinin kiraya verilmesi dahil üretimi merkeze alan bir dizi düzenlemeyi hayata geçirdi. İşlenmeyen tarım arazilerine ilişkin ilk listenin, 30 Eylül'de ilan edilmesi bekleniyor, bu arazilerin bir yıl daha ekilmemesi durumunda arazilere ilişkin kiralama süreci başlayacak. Bu yıl tarımda üretim planlanmasına geçerek yeni bir dönemi başlatan bakanlık, bu kapsamda su ürünleri ve hayvancılık ile bitkisel üretimde yeni destek modellerini uygulamaya aldı. Bakanlık, bir diğer önemli adımı da işlenmeyen tarım arazilerine yönelik attı. Üretim seferberliği çatısı altında söz konusu arazilerin sezonluk tarımsal amaçlı kiraya verilmesine yönelik işlemleri yönetmelikle belirledi.
HANGİ ARAZİLER KİRALANACAK?
Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç, mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla sezonluk kiraya verilecek.
NASIL TESPİT EDİLECEK?
Kiraya verilecek arazilerin tespiti için il veya ilçe tarım ve orman müdürlükleri bünyesinde oluşturulan Arazi Tespit Komisyonu, kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleriyle işlenmeyen tarım arazilerini tespit edecek. Arazi tespitinde, bölgelerin hasat dönemine de bakılarak 1 Eylül'den 31 Ağustos'a kadarlık süre dikkate alınacak.
NEREDE İLAN EDİLECEK?
İşlenmeyen tarım arazileri listesi il veya ilçe müdürlüklerince mahalle muhtarlıklarının ilan tahtalarında, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilecek. Arazi malikleri ve diğer ilgililer, listelerle ilgili itirazlarını ilan süresi içerisinde komisyona yapabilecek. İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik, 22 Ağustos 2024'te yürürlüğe girdi. İçinde bulunulan birinci tespit yılına ait 1 Eylül 2023-31 Ağustos 2024 tarihleri arasında işlenmeyen tarım arazilerine ilişkin ilk listeler, 30 Eylül 2024'te ilana çıkarılmış olacak. Üst üste iki yıl işlenmeyen arazilere ilişkin ilk listenin ise 1 Eylül 2025'te ilana çıkarılması ve ilk kiralamanın 16 Ekim 2025 tarihinde yapılması planlanıyor.
KİRALAMA İŞLEMİNDE NASIL DEĞERLENDİRİLECEK?
Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak. Arazi sınıfı, parsel büyüklüğü ve verimlilik durumu tarımsal üretim için ekonomik olmayan arazilerin bu durumu tutanak altına alınarak o yılki kiralama işlemlerine dahil edilmeyebilecek.
KİRA BEDELİ NASIL BELİRLENECEK?
Kira bedeli, komisyon tarafından belirlenen rayiç bedelden düşük olamayacak. Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç kiralanmış tarım arazisi tespit edilecek.
NASIL BAŞVURU YAPILACAK?
İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, tarım arazisi kiralama talep formunu eksiksiz olarak doldurarak ilan süresi içerisinde il müdürlüğüne başvuru yapacak. Kiralama başvuruları Tarım Arazileri Değerleme ve Edindirme Bilgi Sistemi üzerinden de gerçekleştirilebilecek.
KİMLERE ÖNCELİK TANINACAK?
Kiralama öncelikli olarak, kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak. Öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene, öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralama yapılacak.
KİRA BEDELLERİ KİME ÖDENECEK?
Kira bedeli arazi sahibine ödenecek. Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde, kira bedelleri bakanlıkça belirlenecek bir kamu bankasında araziye özgülenerek açılacak üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılacak. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri, hak sahiplerine payları oranında dağıtılacak.
BİR SONRAKİ YILDA KİRAYA VERİLECEK Mİ?
Kiralama sezonu içerisinde, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılmaması durumunda bu araziler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri listesine eklenecek. Emsal olarak kullanılacak tarım arazisinin belirlenmesinde akrabalar ve hissedarlar arası kiralama, sosyal nedenlerle kiralamalar gibi özel amacı olan kiralama bedellerinin piyasa koşullarını temsil kabiliyetlerine dikkat edilecek.
KİRACILAR DESTEKLERDEN YARARLANABİLECEK Mİ?
Kiralanan tarım arazileri bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılacak.
