Son Dakika...Güneşin kenti, farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış Van’da asırlar öncesine dayanan ve unutulmaya yüz tutan Van'ın yöresel keçi kılından üretilen ayakkabısı reşik kadınların eliyle gelecek nesillere aktarılıyor.
“AMAÇ GELECEK NESİLLERE AKTARMAK”
Keçi kılı ve kendirden yapılan Reşik, Van'daki ayakkabı ustası Mecit Emen (53) ve kadın kursiyerlerin eliyle günümüze taşınıyor. Ayakkabı ustası Emen, tamamen doğal malzemelerden yapılan ve yörede reşik diye tabir edilen ayakkabıyı gelecek nesillere aktarmak amacıyla bir çalışma başlattı. Konuyla ilgili açıklamada buluna Mecit Emen, reşiklere vatandaşların yoğun ilgi gösterildiğini söyledi. Emen,
“Birkaç yıldır ürettiğimiz ‘reşik’ ayakkabıları normal hayata insanlar giyiyor. Genelde moda tasarımcıları, televizyon programları, halk oyunları gibi yerler bizden alıyor. El emeği olduğu için fiyatları da değişti. 2 yıl öncesine kadar 150 TL’ye sattığımız ayakkabının şimdiki fiyatı bin TL. Keçi yetiştiriciliği azaldığı için artık kolay elde edemiyoruz. Dokuması ve işçiliği zor olduğu için çok pahalı” dedi.
“TARİHE ŞEKİL VERİYORUZ”
Reşikin yapım sürecini ve üretiminin nasıl yapıldığını anlatan Emen,
“Bir ayakkabının yapımı ve nakışı 4 günü buluyor. Önce iç kısmını keserek şekil veriyoruz. İç kısmı bittikten sonra, tabanını yerleştiriyoruz. Son olarak motiflerini nakşediyoruz. Reşik ayakkabının yapımını, Bahçesaraylı olan Sündüs adında bir kadından öğrendim. Ben de 30 yıldır kendi atölyemde reşik ayakkabı üretiyorum. Elinden geldiğince üretmeye çalışacağım. Öğrenmek isteyenlere de öğretiyorum. Sonuçta birinden öğrendim ve birilerine de öğretmek zorundayım” diye konuştu.
“KADINLAR GEÇMİŞ TARİHİ İŞLİYOR”
Van’ın geçmiş 600 yıllık tarihini reşiklere işlediğini belirten Emen,
“Bu tür kültürel mirasın devlet tarafından desteklenmesi, kaybolmaması ve sürdürülmesi lazım. Yaptığım reşikleri folklor ekibi almazsa, ya da bir yerlere pazarlayamazsam haliyle kaybolur gider. Şu an en önemli şey, iş gücü desteği. Eleman istihdamı sağlayamıyoruz. Sigorta ve kira giderleri çok yüksek. Herkes küçülmeye çalışıyor. Mesleki Eğitim Merkezi’nden (MESEM), 15 öğrenci aldım. Bu öğrenciler, 6 ayda bir şeyleri tam öğrenecekken süreleri doluyor. Öğrencileri bir sefere mahsus alabiliyoruz. İkinci aşamada alamıyoruz. Bir 6 ay daha olsa belki bu elemanlar işi öğrenir. Genelde kadınlar yanımda çalışıyor. İşin kokusunu alabiliyorlar, sonrası gelmiyor ne yazık ki. Van’da Reşik, Bitlis’te herik, Gaziantep’te çarık olarak biliniyor. Bunlar kültürle birlikte gelen isimler. Bizler de elimizden geldiğince bu kültürü yaşatmaya çalışıyoruz. Motifler ve yapım şekli olarak reşik, daha özgün, yapısı ve dokuması farklı. O yüzden Van’da ve dünya da bir tek ben yapıyorum.” Şeklinde konuştu.
